Πάρε-Δώσε

---

Πώς η θρησκεία κατέστειλε την επιστήμη όχι μόνο με έργα αλλά και με το ολοκληρωτικό κλίμα που δημιούργησε.

Η σχέση θρησκείας και ιδιαίτερα της χριστιανικής και ακόμα πιο ιδιαίτερα της Ορθοδοξίας με την επιστήμη, είναι ένα ακανθώδες θέμα για το οποίο έχουν γραφτεί πολλά.

Από την μία παρουσιάζονται όλα τα τεκμήρια απαξίωσης, διαβολών, κατηγοριών, καταστροφών και απαγορεύσεων που επέβαλε η Εκκλησία, ειδικά στην Ανατολή, και πως αυτά επηρέασαν την διανόηση και την επιστήμη.

Από την άλλη εμφανίζεται ο ισχυρισμός ότι όλα αυτά είναι υπερβολές· στην ουσία λένε δεν υπάρχει καμία ξεκάθαρη επίσημη απαγόρευση, ενώ αντίθετα όλοι σχεδόν οι πρωτεργάτες της επιστημονικής επανάστασης ήταν χριστιανοί διανοούμενοι. Απλά, σύμφωνα με τον ισχυρισμό αυτό, δεν ενδιέφερε την Εκκλησία κάτι τέτοιο αφού στο μόνο που εστίαζε ήταν η σωτηρία του ανθρώπου. Όσοι τέλος πάντων κυνηγήθηκαν, δεν ήταν για την επιστήμη τους, αλλά λόγω της βιαιότητας της εποχής καθώς και για τις αιρετικές τους απόψεις· έτσι ισχυρίζονται ότι η Εκκλησία είναι αθώα ως λευκή περιστερά για τον Μεσαίωνα που έφερε. Επιπλέον σήμερα λένε ότι δεν υπάρχει διάσταση με την επιστήμη αλλά έχουν διαφορετικό αντικείμενο που δεν επικαλύπτεται· παρόλα αυτά και σε αντίθεση με αυτό, χρησιμοποιούν τις γραφές τους ακόμα για να αποδείξουν ότι υπάρχουν κάποια κείμενα που έχουν σχέση με τις τελευταίες εξελίξεις της επιστήμης.

Επειδή όλα αυτά ακούγονται λογικά, και επειδή ο κόσμος και οι αναγνώστες συνήθως δεν μπορούν ή δεν θέλουν να εμβαθύνουν στο θέμα, υπάρχει αυτή η εκ διαμέτρου ανταλλαγή πυρών, δημιουργώντας δύο ανεξάρτητα στρατόπεδα, χωρίς την δυνατότητα διαλόγου και ξεκαθαρίσματος.

Βέβαια είναι ενδιαφέρον ότι ο Μεσαίωνας ήρθε όταν επικράτησε πλήρως η Εκκλησία. Επίσης είναι ενδιαφέρον ότι πολλοί από όσους είχαν αιρετικές απόψεις και κυνηγήθηκαν για αυτές, είχαν ταυτόχρονα και μια ποικίλη δραστηριότητα, συχνά φιλοσοφική ή ακόμα θα μπορούσαμε να πούμε και επιστημονική, κάτι που θα έπρεπε να μας προβληματίσει για την σχέση της επιστήμης και της αίρεσης, άρα και της θρησκείας.

Άλλο ένα ερώτημα είναι, γιατί να κυνηγηθεί κάποιος για τις αιρετικές του απόψεις; Υποτίθεται κατά την Εκκλησία ότι κάποιος οφείλει να την ακολουθεί μόνο με την ελεύθερη του βούληση. Ούτως ή άλλως, δεν υπάρχει οδηγός ερμηνείας και κατανόησης των αρχαίων κειμένων. Με ποιά λογική θα πρέπει να υπάρχει μόνο ένας τρόπος κατανόησης και γενικά της αποδοχής τους; Στην πράξη όμως έχουμε διαπιστώσει ότι για την Εκκλησία δεν υπάρχει ελεύθερη βούληση και αν υπάρχει πρέπει να κατασταλεί. Μία βούληση είναι σωστή για αυτήν και μία τελικά επιτρεπτή και αυτό το κατάφερε σε κάποιο βαθμό, φυσικά όχι με “αγάπη” όπως διατείνεται, το αντίθετο.

Το κυνηγητό των αιρέσεων δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς. Πώς όμως γίνεται να έχουμε δυσανεξία της Εκκλησίας και διαμάχες, συχνότατα αιματηρές, για το αν ο Ιησούς είναι “ομοούσιος” ή “ομοιούσιος” τω Πατρί, αν είναι κτίσμα ή όχι, ή αν η Παναγία είναι “Θεοτόκος” ή “Χριστοτόκος” και να δέχεται η Εκκλησία μια επιστημονική άποψη που στην εξέλιξή της έρχεται σε αντίθεση με τις ιερές γραφές αλλά και την ίδια την ουσία του Χριστιανισμού; Ή μήπως δεν την δέχονταν και δεν τολμούσε κάποιος να την πει ξεκάθαρα; Μην ξεχνάμε ότι όλοι οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι και όσοι από τους επόμενους έδωσαν εξηγήσεις για την δημιουργία και τη σύσταση του κόσμου, ή την προέλευση του ανθρώπου, οπως οι επικούρειοι, λοιδορήθηκαν άγρια και τα έργα τους εξαφανίστηκαν …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Φθάσαμε στο τέλος της ιδιαίτερης μελέτης του ευαγγελίου του ονομαζόμενου Κατά Ιωάννην που είδαμε σε τρεις αναρτήσεις.

Αρχικά, είδαμε τη δομή του και τί πληροφορίες μας δίνει. Στην δεύτερη παρουσίαση κάναμε γενικά σχόλια και διαπιστώσαμε τις ανακολουθίες τόσο με τα Συνοπτικά Ευαγγέλια όσο και με το ίδιο το κείμενο. Στην τρίτη ασχοληθήκαμε με το ενδιαφέρον θέμα του Αγαπημένου Μαθητή, με την Ανάσταση του Λαζάρου και με την ιστορία με το Πανάκριβο Μύρο, τα οποία έχουν μια ενδιαφέρουσα συνάφεια. Ήρθε, τέλος, η ώρα να ασχοληθούμε με άλλο ένα ενδιαφέρον θέμα από αυτό το Ευαγγέλιο που είναι το “θαύμα στην Κανά”.

Με αυτό ήθελα να ασχοληθώ μόλις ξαναέπιασα το συγκεκριμένο ευαγγέλιο, γιατί κάτι με ενοχλούσε στην ροή της υπόθεσης, αλλά κάποιος έχει κάνει ήδη ολόκληρη ανάλυση που αξίζει να διαβαστεί, οπότε σας την παρουσιάζω αυτούσια.

Το παρακάτω κείμενο λοιπόν είναι συγγραφή του κου Γρηγόρη Τσικόπουλου δημοσιευμένο δημόσια στο Facebook και διατήρησα το εξαιρετικό είδος γραφής και λόγου του ως έχει. Τόνισα τα αυτούσια σημαντικά παραθέματα για την ευχερέστερη ανάγνωση. Για αντιπαραβολή στα κείμενα μπορείτε να δείτε τα πρωτότυπα στην wikisource ή στον ορθόδοξο συναξαριστή με την σχετική ερμηνευτική απόδοση ή το κείμενο σκέτο επίσης στην Αποστολική Διακονία.

Τα κείμενα σε αγκύλες είναι δικά του σχόλια, οι υποσημειώσεις που οδηγούν στο τέλος του κειμένου (με το κίτρινο υπόβαθρο), δηλαδή οδηγούν στο 4^ο κεφάλαιο καθώς επίσης το 5^ο κεφάλαιο με κάποιες επιπλέον πληροφορίες, όπως τέλος και η εικονογράφηση είναι δικά μου.

Οι παραθέσεις του συγγραφέα στην “Καινή Ιλαροτραγωδία” είναι σε κεφάλαια του συνολικού κειμένου που έχει γράψει σε συνέχειες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, απόσπασμα του οποίου είναι τούτο, που δένει με τις προηγούμενες τρεις δημοσιεύσεις για το Κατά Ιωάννην, και μας βάζει σε σκέψεις για τις πληροφορίες που θέλουν να μας πουν άμεσα ή έμμεσα τα Ευαγγέλια.

Περιλαμβάνει ένα εισαγωγικό κείμενο που κανονικά ανήκει στο δεύτερο τμήμα του κειμένου, αλλά εδώ θα μπει πρώτο, αφού είναι χρήσιμο για να κατανοήσουμε τα κίνητρα της συγγραφής και στα δύο κεφάλαια που ακολουθούν. Στο πρώτο έχουμε μια περιπαικτική αλλά εύστοχη κριτική του κειμένου και στο δεύτερο, το πλέον ενδιαφέρον για μένα, μια ενδιαφέρουσα ανάλυση του τι μπορεί να θέλει να μας πει ο συντάκτης του ευαγγελίου σε αυτό.

Επειδή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν υπάρχουν οι ευκολίες για την επισήμανση διαφόρων τύπων γραμμάτων ή παραγράφων, παραθέτω αρχικά τη λογική των συμβόλων που ακολουθεί ο συγγραφέας, στην οποία έχω επέμβει μόνο σε ξεχωριστές παραθέσεις, ξεχωρίζοντας τες χωρίς εισαγωγικά: …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Τα θέματα του τίτλου είναι τρεις διαφορετικές καταστάσεις, αλλά θα δούμε πόσο ωραία δένουν στα σενάρια του ευαγγελίου αυτού. Καθίστε αναπαυτικά και απολαύστε την συμπλοκή των ιστοριών αυτών μαζί με άλλες που έχουμε από το παρελθόν.

Η αναφορά του “Μαθητοῦ ὄν ἠγάπα ο Ιησούς” γίνεται σε κάποια εδάφια προς το τέλος του Κατά Ιωάννην ευαγγελίου και αξίζει να ασχοληθούμε λίγο για να καταλάβουμε κάτι από τον τρόπο που δημιουργήθηκαν τα Ευαγγέλια και τον σκοπό που επιτελούσαν.

Στις προηγούμενες δύο δημοσιεύσεις είδαμε, στην πρώτη την δομή και τα βασικά στοιχεία του ευαγγελίου, και στη δεύτερη τις σημαντικές αντιφάσεις που εμπεριέχει το ίδιο το κείμενο ή και λιγότερο σε συνδυασμό με τα άλλα Συνοπτικά ευαγγέλια. Εδώ θα ασχοληθούμε με την αναφορά στον “αγαπημένο μαθητή”, που είναι κάτι καινούργιο στην Καινή Διαθήκη και θα αναρωτηθούμε για το ποιός μπορεί να ήταν αυτός και γιατί.

Ο Αγαπημένος Μαθητής φέρεται από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς του (υπάρχει ένα πληθυντικός στην αναφορά), ως η πηγή του κειμένου στο τέλος της προσθήκης. Ένα επιπλέον ερώτημα είναι αν ο Αγαπημένος Μαθητής στις 5 φορές που αναφέρεται, υπήρχε εκεί και πριν την προσθήκη του τελευταίου κεφαλαίου και αν ναι, αν έχουμε όλο το αρχικό κείμενο, και μήπως σε αυτό αναφερόταν το όνομά του, αν και το ευαγγέλιο αυτό μάλλον θέλει να υπονοεί συχνά περισσότερα από όσα γράφει …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Στην προηγούμενη δημοσίευση είδαμε την δομή και τις βασικές πληροφορίες του Ευαγγελίου, εδώ θα γίνουν τα απαραίτητα σχόλια, θα δούμε ελάχιστες από τις σημαντικές διαφορές που έχει αυτό το ευαγγέλιο με τα υπόλοιπα, και πολλές από τις αντιφάσεις του κειμένου.

Περιεχόμενα

1. Γενικά σχόλια στο Κατά Ιωάννην και κάποιες σημαντικές αντιθέσεις με τα υπόλοιπα Ευαγγέλια

1.1 Περί Λόγου
1.2 Θαύματα
1.3 Διάσταση λόγων και έργων
1.4 Το μυστικό του Ιησού
1.5 Η κυκλική λογική της πίστης και η αλήθεια
1.6 Προβατοποίηση των πιστών και αντιιουδαϊσμός
1.7 Παραβολές; Όχι
1.8 Το θέμα του πάθους
1.9 Νέες εισαγωγές

2. Τα ονόματα των μαθητών

3. Εσωτερικές αντιθέσεις

3.1 Είναι ο Ιησούς τελικά θεός;
3.2 Τί πρέπει να κάνει κάποιος για να σωθεί;
3.3 Κρίνει ο Ιησούς τους ανθρώπους;
3.4 Πώς κρίνονται τελικά οι άνθρωποι από τον Θεό;
3.5 Αρκεί μόνον η πίστη για να σωθεί κανείς;
3.6 Ποιος τελικά στέλνει το Άγιο Πνεύμα;
3.7 Είπε ο Ιησούς στους μαθητές του τα πάντα;
3.8 Βάφτισε κανέναν ο Ιησούς;
3.9 Έδωσε ο Ιησούς μαρτυρία για τον εαυτό του και είναι αυτή αληθινή;
3.10 Άφηνε ο Ιησούς να τον αγγίξουν μετά την ανάσταση και πριν την ανάληψή του;

4. Επίλογος

…
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Το τελευταίο χρονικά ευαγγέλιο, το Κατά Ιωάννην, έχει ενδιαφέρουσες διαφορές με τα υπόλοιπα και αξίζει η παρουσίασή του για να δούμε σε επόμενες δημοσιεύσεις κάποια χρήσιμα στοιχεία που προκύπτουν από αυτήν.

Θεωρείται από τους θεολόγους, ότι είναι το εκτενέστερο και το θεολογικότερο Ευαγγέλιο για τον λόγο αυτό τα άλλα λέγονται Συνοπτικά και για τον λόγο αυτό το έχουν περί πολλού. Είναι προφανές ότι ο, ή οι συντάκτες του γνώριζαν τα άλλα Ευαγγέλια και προσπαθούν να δώσουν μια πιο θεολογική και πιστευτή οπτική. Είναι το μόνο που θεωρεί τον Ιησού ξεκάθαρα προϋπάρχοντα θεό μαζί με τον Γιαχβέ σε αντίθεση με τα υπόλοιπα στα οποία έχουμε την σταδιακή θέωση ξεκινώντας από τον Παύλο και στη συνέχεια στα γνωστά μας Ευαγγέλια (διαβάστε “Πώς ο Ιησούς έγινε «θεός» (Μέρος Γ’)”).

Τα χρόνια δράσης είναι χωρισμένα με βάση τα τρία αναφερόμενα Πάσχα, αφού η δράση ξεκινάει και τελειώνει αντίστοιχα. Κάποια δικά μου σχόλια σε αγκύλες.

Υπόμνημα
Το θέμα του Σαββάτου
Χρονικοί ή ημερολογιακοί προσδιορισμοί
Επαρχία που διαδραματίζεται το επεισόδιο
Τόποι ή τοπογραφικοί προσδιορισμοί
Ονομαστικές αναφορές μαθητών
Αγαπημένος μαθητής
Θαύματα

Η δομή του Ευαγγελίου …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »