Τί είναι το ηλιοκεντρικό μοντέλο και ποιά η διαφορά του από το γεωκεντρικό; Τί σημαίνει αυτό για την εξέλιξη της γνώσης του ανθρώπου; Ποιές δυσκολίες αντιμετώπισε στην καθιέρωσή του; Γιατί αντέδρασε η Εκκλησία;

Μελετώντας την εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας από την Ελληνιστική Εποχή, στην Ρωμαϊκή και στο Βυζάντιο, φαίνεται μια ενδιαφέρουσα δραστηριότητα σε σχέση με τον ηλιοκεντρισμό με μια αντίστοιχη ύφεση που η ύφεση αυτή έχει αποτέλεσμα και στην ίδια την αστρονομία.

Το γεωκεντρικό μοντέλο θεωρεί τη Γη τελείως ακίνητη. Τα πάντα περιστρέφονται γύρω από αυτήν σε συγκεκριμένους κύκλους ανάλογα με την απόσταση. Πρώτα η Σελήνη, ο Ήλιος, οι πλανήτες και τέλος οι απλανείς. Οι απλανείς μάλιστα θεωρούνται ότι βρίσκονται καρφωμένοι πάνω σε μια υλική σφαίρα που περικλείει όλο το σύστημα αυτό (στον 7^ο ουρανό!).

Οι αποστάσεις θεωρούνται μικρές, αφού η Γη είναι στο κέντρο και όλα τα άλλα περιστρέφονται, είναι προφανές ότι όλα αυτά τα περιστρεφόμενα είναι πολύ μικρότερα από την Γη, αφού όλα τα σώματα τείνουν να πέσουν στη Γη που είναι το μοναδικό κέντρο -και ενίοτε πέφτουν σαν μετέωρα. Από το μοντέλο αυτό βγήκαν και οι “7 ουρανοί”, θεωρώντας ότι ο κάθε πλανήτης και φυσικά και ο Ήλιος και η Σελήνη ήταν σε ξεχωριστούς ουρανούς ο ένας πάνω από τον άλλον.

Το μοντέλο αυτό είναι επίσης μικρό, περιορισμένο και ανθρωπο-κεντρικό. Όλος ο κόσμος γυρνάει γύρω από την Γη, γύρω από τον άνθρωπο.

Το ηλιοκεντρικό μοντέλο θεωρεί ότι η Γη κάνει δύο τουλάχιστον κινήσεις, μία περί τον άξονά της (ημέρα–νύκτα) και μια γύρω από τον Ήλιο (έτος) στην ουσία θεωρεί όλα τα προηγούμενα λάθος και θα δούμε γιατί στην εξέλιξή του. Επίσης, αποτέλεσμά του είναι η βαρυτική θεωρία, αφού δεν υπάρχει ένα κέντρο αλλά πολλά. Αποτέλεσμα ακόμη είναι και η σχετική κίνηση, όπως και η πλήρης αιτιολόγηση των κομητών. Αποτέλεσμά της είναι και η δραματική αύξηση των μεγεθών και ιδιαίτερα του Σύμπαντος που τείνει προς το άπειρο. Είναι ένα μη άνθρωπο-κεντρικό μοντέλο, αφού η ανθρωπότητα είναι ένα κομμάτι του σύμπαντος που όσο η κατανόηση μας μεγαλώνει αυτό το κομμάτι συνέχεια μικραίνει και ο ρόλος και οι δυνατότητες του ανθρώπου επίσης …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Στο παρόν άρθρο, θα ασχοληθούμε με την θεολογία και ειδικότερα με την ορθόδοξη για να καταλάβουμε σε τι εδράζεται, πως μας επηρέασε και τελικά θα ελέγξουμε την επιστημονικότητά της, ξεκινώντας από τους ορισμούς.

Θρησκεία είναι η σχέση του ανθρώπου με το θείο. Ως ιδιαίτερο φαινόμενο του πνευματικού πολιτισμού μας εμφανίζεται με ένα συνονθύλευμα σχετικών λέξεων, όπως: Θρησκεύματα, εκκλησίες, δόγματα, ομολογίες, σέκτες, αιρέσεις, λατρείες, παραδόσεις, στο σύνολό τους πάνω από 43 χιλιάδες, που υπάρχουν σε όλη την ανθρωπότητα και είναι ξεκάθαρα ανθρώπινα δημιουργήματα.

Σε όποια μορφή και να είναι κάθε θρησκεία περιλαμβάνει, πίστη ή ομολογία σε μια συγκεκριμένη ή πολλές θεωρίες που όπως θα δούμε είναι ιδεοληψίες, την λατρεία που περιλαμβάνει συνήθως τελετές, μαγγανείες ή μαγικές πράξεις, που από τους θρησκευόμενους αναφέρονται ως ιερουργίες–μυστήρια ενίοτε και θαύματα και μια συγκεκριμένη ηθική της θρησκείας αυτής, που αντανακλά την προτεινόμενη του αντίστοιχου ιερατείου ή κάποιας απόληξης του –συνήθως αυστηρή- ηθική της κοινωνίας, τηε εποχής που γεννήθηκε η θρησκεία αυτή.

Οι βασικές ιδεοληψίες μιας πίστης λέγονται δόγματα (κανόνες). Είναι στην ουσία η θεσμική έκφραση της “αληθινής” πίστης κάθε θρησκείας πάνω στην οποία μπορούν να ειπωθούν πολλά ή λίγα, αλλά αυτά μένουν αναλλοίωτα, ειδάλλως ο αντίστοιχος θεός της κάθε θρησκείας αλλάζει αρχές ή οδηγίες προς τους ανθρώπους, κάτι σπάνιο όπως θα δούμε, αλλά γίνεται και αυτό όταν οι θρησκείες θέλουν να προσαρμόσουν τα δόγματα στην πραγματικότητα που αλλάζει, ή να το πούμε σωστά όταν η πραγματικότητα τους ξεπερνά.

Η θεολογία είναι το λεκτικό αποτύπωμα της πίστης και των δογμάτων. Η καταγραφή της δηλαδή και τελικά στην εξέλιξή της, είναι ένα διανοητικό φιλοσοφικό δημιούργημα στην βάση των ιδεοληψιών της πίστης, που στηρίζεται από εκεί και πέρα λογικά αν και προστίθενται κατά καιρούς και επιπλέον ιδεοληψίες. Είναι προφανές ότι όταν αλλάζουν ή διαφοροποιούνται τα δόγματα σε μία δεδομένη θρησκεία, αλλάζει και η θεολογία.

Από ότι καταλαβαίνουμε από την στιγμή που δεν υπάρχει ένας κοινός και αποδεκτός από όλους τους ανθρώπους ορισμός του θεού και των δογμάτων που “πρέπει” να διέπει την πίστη, δεν υπάρχει μια θεολογία, άρα δεν υπάρχει στην πραγματικότητα και επιστήμη της θεολογίας. Αυτό που υπάρχει επιστημονικά είναι μια μελέτη των κατά τόπους θρησκειών και του συνολικού φαινομένου της σχέσης των διαφόρων κοινωνιών με το θείο και λέγεται Θρησκειολογία …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Εισαγωγή

Προετοιμάζοντας μια παρουσίαση για την παιδεία στο Βυζάντιο, σκέφθηκα ότι είναι χρήσιμο να δούμε το πόσο επηρέασε το Βυζάντιο την τεχνολογία, αφού αυτή είναι αποτέλεσμα της επιστήμης άρα τελικά και της ίδιας της παιδείας. Μέσα στον κυκεώνα των ανακαλύψεων ξεχώρισα ως πιο ενδιαφέρουσα και χαρακτηριστική την χαρτογραφία την οποία θα την δούμε μέχρι την Ανακάλυψη της Αμερικής, γιατί χρειάζεται μεγαλύτερη ανάλυση. Το κείμενο αυτό ανήκει στην σειρά δημοσιεύσεων γιατί η Αναγέννηση έγινε στην Δύση, δίνοντας έμφαση στο πως το Βυζάντιο εμπλέκεται με τις επιστήμες, την παιδεία τις τέχνες και την τεχνολογία, που θα δούμε σε ανάλυση προσεχώς.

Η Χαρτογραφία είναι μια εξελιγμένη τεχνολογία, και είναι εξελιγμένη γιατί επηρεάζεται από πολλές και σημαντικές γνώσεις της επιστήμης και άλλες τεχνολογίες, όπως τα Μαθηματικά, την Γεωμετρία-Τριγωνομετρία, την Αστρονομία, την Οπτική, την Γεωδαισία, την Nαυτική Tέχνη, τις Εξερευνήσεις, την Μετρολογία, την Γεωγραφία, και τέλος την Φυσική και Μεταλλουργία-Μηχανολογία γενικότερα, αφού εκατοντάδες όργανα κατασκευάσθηκαν και χρησίμευσαν για τις γνώσεις αυτές από το πλέον απλό την ηλιακή ράβδο, μέχρι τους σύγχρονους θεοδόλιχους. Και φυσικά σήμερα από την Ηλεκτρονική, την Ψηφιακή Τεχνολογία, τους Υπολογιστές και την Διαστημική, για να φθάσουμε στα όργανα με laser και στο σύγχρονο GPS.

Είναι χαρακτηριστική γιατί μας δείχνει την πραγματική επιστημονική πρόοδο του κάθε πολιτισμού, και τις γνώσεις που αυτός είχε και που τις έδωσε στους επόμενους για περαιτέρω εξέλιξη. Μας δείχνει επίσης την πορεία και εξέλιξη της πραγματικής επιστήμης και θα μας βοηθήσει σε επόμενη παρουσίαση για την τεχνολογία και τελικά την παιδεία στο Βυζάντιο …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

…και ένας μη πλήρης κατάλογος δημοσιεύσεων

Εδώ, κάνοντας μια μικρή αναδρομή της πορείας μου στον χώρο της κριτικής της θρησκείας, θα αναφέρω τα μέχρι τώρα συμπεράσματά μου για το είδος των σχολιαστών που είναι στην άλλη πλευρά, ενώ ταυτόχρονα θα προσπαθήσω να ομαδοποιήσω τις σχετικές με τα θέματα αυτά δημοσιεύσεις και να εξηγήσω ποιες είναι οι δυσκολίες που έχουμε σε αυτήν την εργασία και αν έχει τελικά νόημα.

Η εργασία που γίνεται εδώ δεν είναι εύκολη· πρέπει να καταρριφθούν από την μία 15 τουλάχιστον αιώνες σκοταδισμού και διαστρέβλωσης και τα στοιχεία πρέπει να ανεβρεθούν στην όσο γίνονται πρωτότυπη μορφή τους, αφού από την άλλη στον χώρο αυτό κυκλοφορούν πολλά τσιτάτα, κείμενα και πληροφορίες που ή είναι παραπαλανητικά, ή δεν δίνουν στοιχεία ή είναι τελείως λάθος και όλα αυτά στον ελεύθερο χρόνο μας και να παρουσιαστούν εύληπτα και ξεκάθαρα.

Γράφω για εννέα συνεχή χρόνια, συνολικά 72 δημοσιεύσεις στον παρόντα φιλόξενο ιστότοπο, μερικές από τις οποίες έχουν αναδημοσιευτεί και αλλού και φυσικά σχολιάζω και εμπλέκομαι σε συζητήσεις με απολογητές από πολύ νωρίτερα. Κοιτώντας τις παλιές συζητήσεις, διαπιστώνονται κάποια κοινά μοτίβα τόσο στο ξεκίνημα, στην διάρκεια αλλά και στο τέλος της συζήτησης.

Για τον λόγο αυτό, έκανα έναν κατάλογο δημοσιεύσεων -που φυσικά δεν είναι πλήρης-, για τα σπουδαιότερα θέματα που θίγονται σε αυτές τις συζητήσεις, σε μια προσπάθεια ταξινόμησης και γρήγορης εύρεσης.

Για όσους φίλους βιάζονται και δεν ενδιαφέρονται για τον κατάλογο, θα τους πρότεινα να διαβάσουν τουλάχιστον την τελευταία ενότητα, “Διαλύει τελικά ο Λόγος την πλάνη;” …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

“Είναι δυνατόν τόσοι μάρτυρες να έδωσαν την ζωή τους για έναν μύθο;”
Μια συχνή ερώτηση από τους απολογητές, που για αυτούς δεν είναι ερώτηση αλλά “διαπίστωση” και σημαντικό επιχείρημα όπως νομίζουν. Σίγουρα η ποσότητα είναι ένα θέμα που δεν μπορείς να αγνοήσεις, είναι όμως η ποσότητα η ένδειξη για κάτι ποιοτικό; Είναι ένδειξη για κάτι αληθές; Μάλιστα, όταν αναφερόμαστε στην ιστορία έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί ο Φασισμός χρησιμοποίησε συχνά την λογική της πλειοψηφίας για να πετύχει τους σκοπούς του. Το λάθος αυτό συμπέρασμα προέρχεται από την “συμπεριφορά αγέλης”: “Ό,τι πιστεύει η ομάδα που ανήκουμε είναι και το σωστό, όσο πιο μεγάλη η ομάδα τόσο σωστότερο”.

Η αρχή της πλειοψηφίας
Δυστυχώς η ποσότητα δεν αντιστοιχεί με την ποιότητα. Αυτό είναι ξεκάθαρο σε όποιον έχει λίγο μυαλό. Σε μια κοινωνία και στο επίπεδο των ανθρώπων που την απαρτίζουν, αν επικρατεί η γνώση και η λογική δεν θα υπήρχε πρόβλημα με την δόξα της πλειοψηφίας. Δυστυχώς, οι πολλοί παρασέρνονται εύκολα, από τους δημαγωγούς, από τους εμπόρους, από τους διαφημιστές, από τα ΜΜΕ, από αυτούς που ομιλούν ωραία και ευχάριστα και αυτούς που χαϊδεύουν τα συναισθήματα και σκοτίζουν την λογική. Η ποιότητα λοιπόν προέρχεται από ένα συνδυασμό παραγόντων, που δυστυχώς αν και θα έπρεπε, δεν είναι στις προτεραιότητες μας η ανάδειξή τους. Μερικοί τέτοιοι παράγοντες είναι η γνώση και διάκριση των ανθρώπων, η μόρφωσή τους, η κοινωνική συνοχή σε βασικές αρχές, η προτεραιότητα του νόμου. Πώς όμως και γιατί είναι σημαντική η αρχή της πλειοψηφίας; …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »