Η πίστη είναι η βάση της θρησκείας. Προέρχεται κυρίως από την άγνοια για το άγνωστο και τον θάνατο, από τον φόβο σε συνδυασμό με την έλλειψη κρίσης. Με το θέμα αυτό έχουμε ξανασχοληθεί εδώ και εδώ.
Αν παρακολουθήσουμε την χριστιανική θεολογία θα διαπιστώσουμε μια λογικοφανή προσπάθεια με την βοήθεια της φιλοσοφικής και κυρίως της θεολογικής ορολογίας, να συνδυαστεί η πίστη με την γνώση, χωρίζοντας την γνώση σε “γνώση” και “υποχρεωτική γνώση”, δείτε και εδώ (του σεβ. Μητροπολίτου Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα Β΄ ΠΕΡΙ ΓΝΩΣΕΩΣ ΚΑΙ ΠΙΣΤΕΩΣ II. Περί Πίστεως) Και θα κάνουμε εδώ μια ανάλυση της ορολογίας και της χρήσης του όρου στην καθημερινή πρακτική, για να δούμε πόσο αυτό έχει σχέση ή όχι με την γνώση.
Ας δούμε τον ορισμό της: Πίστη είναι η πεποίθηση, η βεβαιότητα, η σιγουριά που έχει κάποιος για κάτι.
Και χρησιμοποιείται με αυτή την λογική ως πίστη θρησκευτική, πίστη οικονομική, πίστη συζυγική-συντροφική κ.λπ. Σύμφυτο της πίστης είναι και η προδοσία. Προδοσία είναι η αθέτηση μιας υποχρέωσης που φαίνεται να έχει αναλάβει κάποιος, δηλαδή στην προκειμένη περίπτωση, εμφανίζεται σαν την προδοσία της εμπιστοσύνης μας σε αυτόν.
Ας αναλύσουμε λίγο τις περιπτώσεις αυτές, αφού δούμε όμως ποια είναι η πρώτη αυθόρμητη μορφή πίστης του ανθρώπου και πως εμφανίζεται … Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »
Το κείμενο αυτό συχνά λέγεται από τους χριστιανούς, ότι είναι το απαύγασμα της ηθικής της χριστιανικής διδασκαλίας.
Θα το δούμε λίγο αναλυτικά, φράση–φράση, ή ομάδες κοινού νοήματος και θα διαπιστώσουμε ότι, όχι μόνο διαφωνεί με άλλα στοιχεία της διδασκαλίας του Ιησού όπως αυτή υποτίθεται υπάρχει στα Ευαγγέλια, αλλά έχει και μέσα της η ίδια αυτή η ομιλία αρκετές αντιφάσεις.
Πρόκειται, υποτίθεται, για μια ομιλία του Ιησού προς το πλήθος των μαθητών και ακολούθων του, σε αδιευκρίνιστο μέρος. Μια ομιλία, που όπως θα διαπιστώσετε από το μέγεθός της, αποκλείεται να ειπώθηκε και να την θυμόταν κάποιος ολόκληρη για να καταγραφεί μερικά χρόνια αργότερα.
Στο σενάριο του Ματθαίου (5:1 – 7:28), αναφέρεται ότι ο Ιησούς αρχικά βρισκόταν “παρὰ τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας”, μετά ο Ιησούς ανεβαίνει σε ένα όρος, και μόλις τελειώνει η ομιλία μπαίνει στην Καπερναούμ και ακολουθεί το θαύμα με την ίαση του λεπρού και αμέσως μετά το θαύμα με το παιδί του εκατόνταρχου.
Στο σενάριο του Λουκά, που είναι σαφώς μικρότερο (6: 20-42), έγινε σε πεδιάδα και μετά μπαίνει στην Καπερναούμ και γίνεται το θαύμα με τον δούλο του εκατόνταρχου (το παιδί του Ματθαίου υποβιβάστηκε σε δούλο). Για τις αναντιστοιχίες και τις αντιφάσεις των θαυμάτων μπορείτε να δείτε εδώ: Θρησκεία θαυμάτων.
Εδώ όμως θα ασχοληθούμε με την ηθική διδασκαλία του Ιησού και την συγκεκριμένη ομιλία στο αναλυτικό σενάριο του Ματθαίου που υποτίθεται είναι η κορύφωσή της … Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »
Σε σειρά δημοσιεύσεων για την ιστορικότητα του Ιησού έδειξα ότι δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία που να μας δείχνουν την ύπαρξη ὴ την εκπληκτική δράση που περιγράφουν τα Ευαγγέλια και τα χριστιανικά κείμενα, παρά τις αγωνιώδεις προσπάθειες δημιουργίας ενός τέτοιου ιστορικού προσώπου. Η ιστορική αυτή απουσία, δεν είναι άγνωστη στους Έλληνες θεολόγους, τουλάχιστον σε αυτούς που βλέπουν την Θεολογία λίγο πιο επιστημονικά από τους υπόλοιπους, οι υπόλοιποι ή φροντίζουν να την αγνοούν ή βρίσκουν δικαιολογίες. Σήμερα θα κάνουμε μια μικρή παρουσίαση από τέτοιες γνώμες που δείχνουν ξεκάθαρα ότι δεν υπάρχει ιστορική βάση για τον Ιησού, από τους ίδιους τους θεολόγους που μίλησαν άμεσα ή έμμεσα για αυτό. Φυσικά το δικαιολογούν ο κάθε ένας με τον δικό του τρόπο, αλλά η ουσία είναι η παραδοχή αυτής της έλλειψης στοιχείων που δείχνουμε εδώ και καιρό και η συλλογή τους είναι χρήσιμη σαν υπενθύμιση.
Η έμφαση στα κείμενα δική μου.
Γεώργιος Μουστάκης
Θεολόγος και κοινωνιολόγος των θρησκειών, με μεγάλη δραστηριότητα στον τύπο και τα ελληνικά ΜΜΕ.
Το κείμενο βρίσκεται σε αφιέρωμα του στην εφημερίδα τα Νέα (20 Απριλίου 1979) με τίτλο “Υπήρξε ο Χριστός σαν ιστορικό πρόσωπο;”.
Σε αυτό αφού κάνει αναφορά στην ύπαρξη ενός ρεύματος αμφισβήτησης για την ιστορικότητα του Ιησού, δίνοντας έμφαση στα αναγραφόμενα από τον Charles Francois Dupois και αναφέρει:
Παρ` όλες όμως αυτές τις ελλείψεις ιστορικών μαρτυριών, μπορεί ένας καλοπροαίρετος ερευνητής να φιλοτεχνήσει ένα αδογμάτιστο πορτρέτο του Χριστού, παρόμοιο μ`αυτό που είχε διαμορφώσει η ιστορική χριστιανική συνείδηση μυριάδων πιστών στους τρεις πρώτους μαρτυρικούς αιώνες μέχρι το διάταγμα των Μεδιολάνων του 313 μ.Χ…
(Παπαγεωργίου 2014, σ 135-7)
Μητροπολίτης Νικόδημος (Γκατζιρούλης)
Διετέλεσε μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος, απόφοιτος της θεολογικής σχολής το 1949.
Το κείμενο του με τίτλο “Συζήτηση γύρω από το πρόσωπο του Χριστού: Το ιστορικό παράδοξο” δημοσιεύτηκε στο περιοδικό της ΕΡΤ, Ραδιοτηλεόραση (τ. 9 Μαρτίου 1969 σελ. 3 και σελ. 37), μεταξύ άλλων αναφέρει … Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »
Στην δημοσίευσή μου «Χριστιανισμός και διωγμοί», έδειξα με στοιχεία ότι δεν έγιναν διωγμοί των χριστιανών για την θρησκεία τους και την πίστη τους, στην ούτως ή άλλως ανεξίθρησκη ρωμαϊκή εποχή, αλλά μεμονωμένα γεγονότα ή τοπικές διώξεις, όχι για το σε ποιόν θεό πίστευαν, αλλά για συγκεκριμένες αντικοινωνικές δράσεις, κυρίως καταστροφές ναών, αγαλμάτων και βωμών, που δεν άντεχαν να βλέπουν. Έδειξα, επίσης, ότι μόνο ο διωγμός του Διοκλητιανού ήταν γενικευμένος και φυσικά είχε αιτία και αυτός δεν είχε τον υπερβολικό αριθμό θυμάτων που αναφέρουν οι χριστιανοί έκτοτε.
Στην δημοσίευση «Άγιοι καταστροφείς», έδειξα τι λένε τα μαρτυρολόγια και οι βίοι αγίων της Εκκλησίας και πως δικαιολογούσαν τις καταστροφές των αρχαίων, που επικροτεί την προηγούμενη δημοσίευση. Η τακτική τους ήταν γνωστή: Ο άγιος, μόνος ή με την σχετική λιτανεία, λέει μια ευχή, ή κάνει αγιασμό για να φύγουν τα δαιμόνια και το άγαλμα ή ο ναός πέφτει με “θεϊκή επέμβαση”. Καταλαβαίνουμε φυσικά, σε όσο αυτά αντιπροσωπεύουν γεγονότα, ότι η αθώα λιτανεία και ο αθώος κατά τα άλλα εξορκισμός αντιπροσώπευε απλά την στοχοποίηση του θύματος και ότι η καταστροφή ακολούθησε εν κρυπτώ.
Οι χριστιανοί και η Εκκλησία, δεν ανέχονται όχι μόνο άλλους θεούς, αλλά και οποιαδήποτε άλλη γνώμη στις ιδεοληψίες τους. Αυτό αποδείχθηκε και από την δημοσίευση: «Ορθοδοξία και η άλλη άποψη». Σε αυτή, βλέπουμε τι έκαναν αφού επικράτησαν, αλλά αντικατοπτρίζει και το τι έκαναν πριν επικρατήσουν, για τον λόγο αυτό και υποστηρίζω ότι όλες οι μονοθεϊστικές θρησκείες και φυσικά και ο Χριστιανισμός, είναι στην θεωρία και πράξη τους φασιστικές και ενέχουν μέσα στον πυρήνα τους τον φονταμενταλισμό. Οτιδήποτε δεν συνάδει με την θεώρησή τους πρέπει να εξαφανιστεί, να καταστραφεί, με το καλό ή το άγριο, όπως απέδειξε η ιστορία τους 1700 χρόνια τώρα … Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »
Ο Διαφωτισμός στις αρχές του 18ου αιώνα, ήταν παιδί και φιλοσοφική εξέλιξη της επιστημονικής επανάστασης του 17ου αιώνα και φυσικά όλων των διεργασιών που ακολούθησαν την Αναγέννηση από τον 15ο αιώνα και της έντονης φιλοσοφικής αναζήτησης την τελευταία περίοδο του Μεσαίωνα, όπως έχουμε δείξει εδώ.
Ο Διαφωτισμός μάς έφερε την εποχή της “Νεωτερικότητας” και πολλά καλά που έλλειπαν στην ανθρωπότητα τουλάχιστον από τις αρχές του Μεσαίωνα. Πρόβαλε την έννοια της ανεξιθρησκίας, την έμφαση στην γνώση και την παιδεία, την κυριαρχία της επιστήμης έναντι των δεισιδαιμονιών και των ιδεοληψιών, έδωσε σημασία και επεδίωκε την ανατροπή του καθεστώτος της θεοκρατικής μοναρχίας και αριστοκρατίας που κυριαρχούσε και πρόβαλε την Δημοκρατία. Επίσης είχε έντονο αντικληρικαλισμό και σε κάποιο βαθμό άρνηση της θρησκείας. Η κυριότερη αξία του η ελευθερία, στην τέχνη και στην έκφραση όσο και η αυτονομία του ανθρώπου και της τέχνης.
Αν θέλουμε να δώσουμε το στίγμα του συνοπτικά, οι αρχές του ήταν: Ο ορθός λόγος, η επιστήμη-γνώση, και η ελευθερία.
Η εμφάνισή του ήταν καταλυτική για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και είναι αυτός που έθεσε τις βάσεις της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, και της συνέχισης της επιστημονικής έρευνας σε όλη την Ευρώπη και τις περιοχές που επηρεάζονταν από αυτή όπως στην Βόρεια Αμερική. Οι δύο επαναστάσεις που ακολούθησαν, η γαλλική και η ελληνική, είχαν έντονες επιρροές από κάποιες αρχές του.
Είναι προφανές, ότι αυτή η επανάσταση θα έφερνε αντίδραση και την έφερε σύντομα. Η αντίδραση αυτή ήταν ο Ρομαντισμός. Ο Ρομαντισμός δίνοντας έμφαση αντί της λογικής στο συναίσθημα και στον ιδεαλισμό, οδήγησε σύντομα σε μια λατρεία των φολκλορικών στοιχείων της παράδοσης και ευνόησε κατά πολλούς και την ανάπτυξη των σοσιαλιστικών και εθνικοσοσιαλιστικών ολοκληρωτικών καθεστώτων του 20ου αιώνα, που πίστευαν ότι θα δημιουργήσουν τέλειες κοινωνίες, βασισμένες σε ουτοπικές ιδεολογίες. Ακόμα και αυτή τη στιγμή η μεγάλη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στους ελάχιστους ορθολογιστές στη χώρα μας και στους άκρατους ιδεαλιστές, είναι παιδί της αντίδρασης στον Διαφωτισμό, από τον οποίο μπορεί να πήραμε ιδέες για την Επανάσταση, αλλά σύντομα οι αρχές του ξεχάστηκαν. Πέρασε και δεν μας άγγιξε … Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »