Πάρε-Δώσε

Όσοι (συχνά ασυνείδητα) υποθέτουν ότι είναι αδύνατον να εκπληρώσουν τις επιθυμίες της ζωής τους -και επομένως ότι είναι μάταιο να αγωνίζονται για τον εαυτό τους- συνήθως καταλήγουν αντ’ αυτού να αγωνίζονται υπέρ ενός ιδανικού ή ενός σκοπού. Μπορεί να φαίνονται ότι εμπλέκονται σε αυτοκαθοριζόμενες δραστηριότητες, στην πραγματικότητα όμως έχουν αποδεχθεί την αποξένωση από τις επιθυμίες τους ως τρόπο ζωής. Κάθε υποταγή των προσωπικών επιθυμιών στις υπαγορεύσεις ενός σκοπού ή μιας ιδεολογίας είναι αντιδραστική, όσο επαναστατικές και αν φαίνονται οι πράξεις που προκύπτουν από μια τέτοια υποταγή.

Ωστόσο, ένα από τα μεγαλύτερα μυστικά της θλιβερής, αν και δυνάμει εκπληκτικής εποχής μας, είναι το ότι η σκέψη μπορεί να είναι μια απόλαυση. Παρά την ασφυκτική επιρροή των κυρίαρχων θρησκευτικών και πολιτικών ιδεολογιών, πολλά άτομα πράγματι μαθαίνουν να σκέφτονται για τον εαυτό τους, και κάνοντας κάτι τέτοιο -σκεπτόμενα μάλλον ενεργητικά, κριτικά για τον εαυτό τους, παρά αποδεχόμενα παθητικά «προχωνευμένες» αντιλήψεις- διεκδικούν το μυαλό τους ως δικό τους. […]

Κάθε σύστημα ιδεών το οποίο έχει στο κέντρο του μια αφαίρεση -μια αφαίρεση η οποία σου αναθέτει έναν ρόλο ή κάποια καθήκοντα- είναι μια ιδεολογία. Μια ιδεολογία προσφέρει σ’ εκείνους που την αποδέχονται μια ψευδή συνείδηση, αναγκαίο συστατικό τής οποίας είναι ο ετεροκαθορισμός. Αυτό οδηγεί όσους αποδέχονται την ιδεολογία να συμπεριφέρονται μάλλον ως «αντικείμενα» παρά ως «υποκείμενα»· να αφήνονται μάλλον να χρησιμοποιούνται, παρά να ενεργούν για να εκπληρώσουν τις δικές τους επιθυμίες. Οι διάφορες ιδεολογίες είναι όλες δομημένες γύρω από διάφορες αφαιρέσεις, και επιπλέον εξυπηρετούν όλες τα συμφέροντα μιας κυρίαρχης (ή επίδοξης κυρίαρχης) τάξης, δίνοντας στα άτομα (αν και ο όρος είναι μάλλον ακατάλληλος -«μέλη του κοπαδιού» είναι ίσως ορθότερος) την αίσθηση ότι προορίζονται για θυσίες, βάσανα και υποταγή. Η θρησκευτική ιδεολογία είναι το αρχαιότερο παράδειγμα: Η φανταστική προβολή που ονομάζεται «Θεός» είναι το Υπέρτατο Υποκείμενο τού κόσμου, το οποίο μεταχειρίζεται κάθε ανθρώπινο ον σαν να είναι αντικείμενο «Του».

Στην «επιστημονική» και «δημοκρατική» ιδεολογία της «ελεύθερης επιχείρησης», η επένδυση κεφαλαίου είναι το «παραγωγικό» υποκείμενο που κατευθύνει την παγκόσμια Ιστορία -το «αόρατο χέρι» που καθοδηγεί την ανθρώπινη εξέλιξη. Προκειμένου να ευημερήσουν, οι πρώτοι καπιταλιστές έπρεπε να επιτεθούν και να αποδυναμώσουν την εξουσία την οποία κατείχε τότε η θρησκευτική ιδεολογία. Αποκάλυψαν την μυθοποίηση του θρησκευτικού κόσμου και την αντικατέστησαν με την μυθοποίηση της τεχνολογίας και του εμπορευματικού Καπιταλισμού, στον οποίο το Κέρδος καθίσταται το Υπέρτατο Υποκείμενο του κόσμου.

Οι 57 παραλλαγές του Λενινισμού είναι «επαναστατικές» ιδεολογίες στις οποίες το Κόμμα είναι το νόμιμο υποκείμενο που έχει το δικαίωμα να κατευθύνει την παγκόσμια Ιστορία, καθοδηγώντας το αντικείμενο του -δηλαδή εσάς, το προλεταριάτο- στην Γη της Επαγγελίας, μέσω της αντικατάστασης τού μηχανισμού τής «ελεύθερης επιχείρησης» τού εταιρειακού Καπιταλισμού (ο Καπιταλισμός που έχει ως βάση τις μεγάλες εταιρείες), με τον λενινιστικό μηχανισμό ενός κρατικού Καπιταλισμού.

Καθημερινά συναντάμε πολλές παραλλαγές των κυρίαρχων ιδεολογιών… Όλες αυτές οι ιδεολογίες είναι δομημένες με τον ίδιο τρόπο, ενώ στο μόνο που διαφέρουν είναι ως προς τις συγκεκριμένες θυσίες που απαιτούν από σένα, το αντικείμενο. Όλες απαιτούν την αντιστροφή υποκειμένου και αντικειμένου· τα πράγματα, οι αφαιρέσεις προσλαμβάνουν τις ανθρώπινες ιδιότητες της δύναμης και της θέλησης, ενώ τα ανθρώπινα όντα καθίστανται πράγματα, εργαλεία για να χρησιμοποιηθούν στην υπηρεσία αυτών των αφαιρέσεων (Θεός, δικτατορία του προλεταριάτου, πατρίδα κ.λπ. κ.λπ.). Η ιδεολογία είναι η αντεστραμμένη αυτοθεωρία. Ενδυναμώνει την αποδοχή του διαχωρισμού της περιορισμένης, καθημερινής ζωής μας από έναν κόσμο ο οποίος φαίνεται να είναι εξ ολοκλήρου πέραν του ελέγχου μας. Η ιδεολογία δεν μάς προσφέρει παρά μια σχέση ηδονοβλεψία με την ζωή του κόσμου.

Όλες οι βασιζόμενες στην αφαίρεση ιδεολογίες, απαιτούν καθήκον, θυσία χάριν του σκοπού, και κάθε τέτοια ιδεολογία χρησιμεύει για την προστασία της κυρίαρχης κοινωνικής τάξης πραγμάτων. Οι εξουσίες, των οποίων η ισχύς στηρίζεται στην υπακοή, πρέπει να μάς αρνηθούν την υποκειμενικότητα μας, την συνειδητή μας θέληση να ενεργούμε χάριν των δικών μας επιθυμιών. Μια τέτοια άρνηση εμφανίζεται υπό την μορφή απαιτήσεων για θυσίες χάριν «του κοινού καλού», «του εθνικού συμφέροντος», «της πολεμικής προσπάθειας», «της επανάστασης». […]

Οι καθημερινές συζητήσεις προσφέρουν καταπραϋντικά τού είδους «δεν μπορείς πάντα να έχεις αυτό που θέλεις», «η ζωή έχει σκαμπανεβάσματα» και άλλα κλισέ της εγκόσμιας θρησκείας της επιβίωσης. Η «κοινή λογική» είναι απλώς ο παραλογισμός της κοινής αλλοτρίωσης. Καθημερινά αρνούνται στους ανθρώπους (και αυτοί αρνούνται στον εαυτό τους) μια γνήσια ζωή, πουλώντας τους την αναπαράσταση της. […]

Οι άνθρωποι εμποδίζονται να αναλύσουν την βασική ουσία, την ολότητα της καθημερινής ζωής, από την εστίαση των Μ.Μ.Ε. -συμπεριλαμβανομένων των «καταναλωτικών» δειγματοληψιών και των σφυγμομετρήσεων της κοινής γνώμης- σε απλές λεπτομέρειες: Στο θεαματικό τίποτε, στις πλαστές αντιπαραθέσεις και στα γελοία σκάνδαλα. Είστε υπέρ ή είστε κατά της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες; Ποιά είναι η γνώμη σας για τα μαλακά ναρκωτικά, τα Α.Τ.Ι.Α. (Αγνώστου Ταυτότητος Ιπτάμενα Αντικείμενα [U.F.O.]), την φορολογία, την τελευταία πλαστική εγχείρηση μύτης του τάδε καλλιτέχνη, τις σεξουαλικές σχέσεις της τάδε οικογενείας;

Υπάρχουν αντιπερισπασμοί, ψευδοζητήματα. Το μόνο ζήτημα για μας είναι το πώς ζούμε.

Υπάρχει η εξής παλιά εβραϊκή παροιμία: «Εάν έχεις μόνο δύο εναλλακτικές λύσεις, διάλεξε την τρίτη». Ωθεί τους ανθρώπους να αναζητήσουν νέες προοπτικές. Μπορούμε να δούμε το επίπλαστο των ψευδοδιλημμάτων, αναζητώντας αυτήν την «τρίτη επιλογή».

Η συνείδηση τού ότι υπάρχει μια τρίτη επιλογή, μάς επιτρέπει να αρνηθούμε να επιλέξουμε μεταξύ δύο δήθεν αντίθετων, αλλά εξ ίσου αποκρουστικών δυνατοτήτων, τις οποίες μάς παρουσιάζουν ως τις μόνες δυνατές επιλογές. Στην απλούστερη μορφή της, αυτή η συνείδηση της «τρίτης επιλογής» εκφράζεται από μια γυναίκα η οποία δικάζεται για ένοπλη ληστεία κι ερωτάται: «Είστε αθώα ή ένοχη;». «Είμαι πεινασμένη και άνεργη», απαντά αυτή …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Τα πρώιμα χρόνια της ελληνικής Αριστεράς και η Φεντερασιόν του Αβραάμ Μπεναρόγια
Μέχρι τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα η ελληνική Αριστερά διέπονταν από την ιδεολογία της κοινωνικής απελευθέρωσης, σε συνδυασμό με το αίτημα για την απελευθέρωση των λαών που ήταν υπόδουλοι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Με κεντρικές μορφές, όπως ο σημαντικότερος Έλληνας σοσιαλιστής της εποχής, ο Σταύρος Καλλέργης, ο Μαρίνος Αντύπας, ο Νίκος Γιαννιός, ο Γεώργιος Σκληρός κ.ά., το σοσιαλιστικό κίνημα που κινούνταν στα όρια του ελλαδικού χώρου, θα ερχόταν αντιμέτωπο με νέα δεδομένα, όταν θα πραγματοποιούνταν η ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας: Στην Βόρεια Ελλάδα, το εβραιοβουλγαρικό σοσιαλιστικό κίνημα είχε πολύ μεγαλύτερη επιρροή, σε μια βάση διαφόρων εθνοτήτων που αποτελούσαν την περίφημη «μακεδονική σαλάτα».

Όταν απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη από τον ελληνικό στρατό τον Οκτώβριο του 1912, οι μόνοι που αισθάνθηκαν απελευθερωμένοι, ήταν οι Έλληνες, οι οποίοι όμως μειοψηφούσαν σε πληθυσμό εκείνη την εποχή στην πόλη (σε σύνολο 150.000, οι Έλληνες ήταν 40.000, οι Εβραίοι 60.000, οι Τούρκοι 45.000 και οι λοιπές εθνότητες 5.000). Η μεγαλύτερη κοινότητα της Θεσσαλονίκης, η εβραϊκή, δεν είδε με καθόλου καλό μάτι την αλλαγή του καθεστώτος. Οι Εβραίοι, στα πλαίσια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την οποία θεωρούσαν ως πατρίδα τους, έλεγχαν κάθε οικονομική δραστηριότητα. Τα νέα δεδομένα, προκαλούσαν γι’ αυτούς οικονομικές απώλειες, καθώς η αποχώρηση των ηττημένων αποτελούσε και απώλεια χρεών. Επιπλέον, τα όρια της ελληνικής επικράτειας, ήταν σαφώς πιο στενά απ’ αυτά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στα οποία δρούσαν πριν εμπορικά και αυτή τη φορά έβλεπαν στα πρόσωπα των Ελλήνων τον κίνδυνο του ανταγωνισμού, τον οποίον δεν είχαν με τους μουσουλμάνους και τους Βούλγαρους, οι οποίοι περιορίζονταν στις αγροτικές ασχολίες και στο «χαμαλίκι». Εκτός όμως των οικονομικών λόγων, υπήρχε και ο φόβος των αντιποίνων, καθώς η εβραϊκή κοινότητα, όχι μόνο είχαν ενισχύσει οικονομικά τον πόλεμο των Τούρκων εναντίον των Ελλήνων, πραγματοποιώντας έρανο, με το τεράστιο ποσό των 650.000 χρυσών λιρών, αλλά μέλη της είχαν δημιουργήσει στρατιωτικό σώμα εθελοντών, για να πολεμήσουν στο πλευρό των Τούρκων κι εναντίον των Ελλήνων (δημοσίευμα εφημερίδας «Εστία», 9 Οκτωβρίου 1912). Εξ άλλου, ήταν ακόμη νωπές οι μνήμες από τον λιθοβολισμό Ελλήνων αιχμαλώτων, από Εβραίους στην Θεσσαλονίκη. Υπό αυτές τις συνθήκες και παρ’ ότι ο Βενιζέλος είχε φροντίσει να καθησυχάσει την εβραϊκή κοινότητα παραχωρώντας τους και ιδιαίτερα προνόμια (π.χ. εξαγορά στρατιωτικής θητείας, διατήρηση της αργίας του Σαββάτου, διατήρηση της ισπανοεβραϊκής γλώσσας στις οικονομικές συναλλαγές κ.ά.), οι Εβραίοι ξεκίνησαν προσπάθειες «διεθνοποίησης» της πόλης στέλνοντας εκκλήσεις, πότε στους Βούλγαρους για να προστατέψουν με περιπολίες τις εβραϊκές συνοικίες, πότε στους Αυστριακούς, με αίτημα αυτή τη φορά, να προσαρτήσουν την Θεσσαλονίκη και την Μακεδονία, στην Αυστρουγγαρία, και πότε αποστέλλοντας επιτροπή στο Λονδίνο με αίτημα την αυτονόμηση της Μακεδονίας.

Ένα από τα κινήματα αυτονόμησης της Μακεδονίας και της Θράκης, ήταν το εργατικό σωματείο «Εργατική Σοσιαλιστική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης» πιο γνωστό με τον ισπανοεβραϊκό τίτλο «Φεντερασιόν», το οποίο είχε ιδρυθεί το 1909 από τον Εβραίο τυπογράφο, βουλγαρικής καταγωγής, Αβραάμ Μπεναρόγια και τον επίσης Εβραίο Κουν Βεντούρα. Η Φεντερασιόν, που αποτελούνταν κυρίως από Εβραίους και Βούλγαρους, αρχικά ήταν ανοιχτά υπέρ των Νεότουρκων και κατά του διαμελισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η οργάνωση εκπροσωπούνταν μάλιστα από το 1910 στο οθωμανικό κοινοβούλιο, με τον Βούλγαρο Ντίμιταρ Βλάχοφ. Προσγειωμένος όμως στην ωμή πραγματικότητα της προσάρτησης της Μακεδονίας στην Ελλάδα και κάτω από την διεθνή αντίληψη που υπήρχε για το μέλλον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο Μπεναρόγια αναπροσάρμοσε την τακτική του και κάτω από τον σοσιαλιστικό μανδύα, προπαγάνδιζε μέσα από την εφημερίδα της οργάνωσης «Αβάντι», την αυτόνομη ομοσπονδία της Μακεδονίας, ως τμήμα μιας Βαλκανικής Ομοσπονδίας.

Γράφει για την Φεντερασιόν, ο διατελέσας προσωρινός Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ (1925-1926) και βουλευτής (1926-28), Ελευθέριος Σταυρίδης («Τα Παρασκήνια του ΚΚΕ»): …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Απ ‘ όλα τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου κόσμου -κρίσεις, αντιφάσεις, αντιθέσεις, τομές-, εκείνο που με εντυπωσιάζει περισσότερο είναι η ασημαντότητα.

Ας πάρουμε τη διαμάχη ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά. Στις ημέρες μας έχει χάσει το νόημα της. Όχι επειδή δεν υπάρχει υλικό, για να τροφοδοτηθεί μια πολιτική διαμάχη, και μάλιστα μια πολύ σοβαρή διαμάχη. Αλλά επειδή τόσο η Δεξιά όσο και η Αριστερά, λίγο έως πολύ, λένε τα ίδια πράγματα. […]

Οι πολιτικοί είναι ανίσχυροι. Αυτό είναι βέβαιο. Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να «πηγαίνουν με το ρεύμα», δηλαδή να εφαρμόζουν μια υπερ-φιλελεύθερη πολιτική, η οποία είναι της μόδας. Κατά τη γνώμη μου, δεν πρόκειται για πολιτικούς αλλά για μικροπολιτικούς που επιδίδονται σε ψηφοθηρία με οποιοδήποτε μέσον, με το marketing, κ.λπ. Ουσιαστικά, αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν κανένα πρόγραμμα. Στόχος τους είναι: είτε η παραμονή τους στην εξουσία, είτε η επιστροφή τους σ’ αυτήν. Και για να τον πετύχουν, είναι ικανοί για όλα. […]

Οπωσδήποτε, υπάρχει ενδογενής σχέση ανάμεσα στη μηδαμινή πολιτική αυτού του είδους -ουσιαστικά, πρόκειται για το μη γίγνεσθαι της πολιτικής- και στην ασημαντότητα που χαρακτηρίζει τους άλλους τομείς· την ασημαντότητα στις τέχνες, στη φιλοσοφία, στη λογοτεχνία. Είναι το πνεύμα του καιρού μας. Όλα συνεργούν προς αυτήν την κατεύθυνση, προς τα ίδια αποτελέσματα. Όλα οδηγούν στην ασημαντότητα.

Περίεργο επάγγελμα η πολιτική, ακόμη κι αυτή εδώ η μηδαμινή πολιτική. Γιατί; Διότι προϋποθέτει δύο ικανότητες που δεν συνδυάζονται μεταξύ τους.
Η πρώτη ικανότητα είναι η κατάκτηση της εξουσίας (μπορεί να έχει κανείς τις καλύτερες ιδέες, αλλά αυτό δεν χρησιμεύει, εάν δεν έχει κατακτήσει την εξουσία).
Η δεύτερη είναι, μετά την κατάκτηση της εξουσίας, να την αξιοποιήσει κανείς, δηλαδή να κυβερνήσει.

Τίποτα όμως δεν εγγυάται ότι κάποιος που είναι ικανός να κυβερνήσει, είναι επίσης ικανός να ανέβει στην εξουσία. Στο παρελθόν, στις απόλυτες μοναρχίες, η άνοδος στην εξουσία προϋπέθετε να κολακεύει κανείς τον βασιλιά ή να είναι ευνοούμενος της Μαντάμ Πομπαντούρ. Σήμερα, στις ψευδο-δημοκρατίες μας, η άνοδος στην εξουσία προϋποθέτει να κολακεύει κανείς την κοινή γνώμη ή να έχει τηλεοπτική φωτογένεια. Χρησιμοποίησα τον όρο «ψευδο-δημοκρατία», διότι ανέκαθεν πίστευα και πιστεύω ότι η λεγόμενη «αντιπροσωπευτική δημοκρατία» δεν είναι αληθινή δημοκρατία. Οι αντιπρόσωποι της ελάχιστα αντιπροσωπεύουν τους εκλογείς. Κατά κύριο λόγο, αντιπροσωπεύουν τον εαυτό τους, ιδιαίτερα συμφέροντα, λόμπι, κ.λπ.

Όταν λέμε ότι κάποιος με αντιπροσωπεύει για τέσσερα χρόνια, χωρίς να έχω τη δυνατότητα ανάκλησης του, αυτό σημαίνει ότι απεκδύομαι της κυριαρχίας μου. (Ο Ζαν Ζακ Ρουσό το έχει πολύ καλά διατυπώσει: «Οι Άγγλοι νομίζουν ότι είναι ελεύθεροι, επειδή εκλέγουν τους αντιπροσώπους τους κάθε πέντε χρόνια, πλην όμως είναι ελεύθεροι μόνον μία ημέρα κάθε πέντε χρόνια· την ημέρα των εκλογών».) Το πρόβλημα δεν είναι μήπως στις εκλογές γίνει νοθεία και αλλοιωθούν τα αποτελέσματα. Αλλού έγκειται το πρόβλημα. Οι εκλογές είναι υπονομευμένες, διότι οι επιλογές των ψηφοφόρων έχουν καθοριστεί εκ των προτέρων.

Θα σας θυμήσω μια φράση του Αριστοτέλη: «Ποιος είναι πολίτης; Πολίτης είναι ο ικανός να κυβερνήσει και να κυβερνηθεί». Στη Γαλλία, υπάρχουν τριάντα εκατομμύρια πολίτες. Γιατί δεν είναι ικανοί να κυβερνήσουν; Διότι όλη η πολιτική ζωή στοχεύει ακριβώς στο να μη μαθαίνουν οι πολίτες πώς να κυβερνούν και, τελικά, να εμπιστεύονται στους ειδικούς το έργο της διακυβέρνησης. Υπάρχει δηλαδή μια αντι-πολιτική εκπαίδευση. Ενώ οι άνθρωποι έπρεπε να αναλαμβάνουν όλων των ειδών τις πολιτικές ευθύνες και να παίρνουν ανάλογες πρωτοβουλίες, τελικά, εθίζονται στο να ακολουθούν και να ψηφίζουν τις πολιτικές επιλογές που άλλοι τους παρουσιάζουν έτοιμες. Στις νεωτερικές κοινωνίες -ας πούμε από την εποχή της Αμερικανικής και της Γαλλικής Επανάστασης έως περίπου τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο· υπήρχαν φλέγουσες κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις. Αυτούς τους δύο αιώνες τους σημάδεψαν σημαντικοί αγώνες. Τότε, οι άνθρωποι έκαναν διαδηλώσεις. Όμως δεν διαδήλωναν απλώς για μια σιδηροδρομική γραμμή (χωρίς αυτό να είναι περιφρονητέο), αλλά για μεγάλα πολιτικά ιδεώδη. Τότε, οι άνθρωποι έκαναν απεργίες. Όμως δεν απεργούσαν απλώς για τα μικρά συντεχνιακά συμφέροντα τους, αλλά για μεγάλα ζητήματα που αφορούσαν όλους τους μισθωτούς.

Σήμερα, παρατηρείται σαφής υποχώρηση της πολιτικής δραστηριότητας. Όσο οι άνθρωποι εγκαταλείπουν την πολιτική δραστηριότητα και αποσύρονται στην ιδιωτική τους σφαίρα, τόσο οι γραφειοκράτες και οι μικροπολιτικοί προελαύνουν. Και οι τελευταίοι έχουν για δικαιολογία ότι «ο κόσμος δεν κάνει τίποτα… γι’ αυτόν τον λόγο αναλαμβάνουμε εμείς πρωτοβουλίες…». Με τη σειρά του ο κόσμος λέει ότι «δεν αξίζει τον κόπο να ανακατευόμαστε… φθάνουν τόσοι που ασχολούνται, στο κάτω κάτω τι μπορούμε να κάνουμε εμείς;…». Και έτσι δημιουργείται φαύλος κύκλος. Η υποχώρηση της πολιτικής δραστηριότητας συνδέεται και με την κατάρρευση των μεγάλοι πολιτικών ιδεολογιών, είτε επαναστατικών είτε ρεφορμιστικών, οι οποίες ήθελαν πραγματικά να αλλάξουν την κοινωνία. Για χίλιους δυο λόγους, αυτές οι ιδεολογίες έχασαν το κύρος τους· έπαψαν να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των καιρών, στις προσδοκίες των ανθρώπων, στην κατάσταση της κοινωνίας, στην ιστορική εμπειρία.

Η κατάρρευση του Κομμουνισμού και η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης είναι ένα κεφαλαιώδες γεγονός. Κατονομάστε μου όμως έστω έναν πολιτικό -για να μην πω πολιτικάντη- της Αριστεράς, ο οποίος πράγματι να συλλογίστηκε τι συνέβη και γιατί. Ποιος πολιτικός της Αριστεράς αποκόμισε κάποια διδάγματα από τα γεγονότα αυτά; Κι όμως η πορεία του Κομμουνισμού -η πορεία προς τη θηριωδία, τον ολοκληρωτισμό, τα Γκουλάγκ έως την κατάρρευση- απαιτεί οπωσδήποτε πολύ βαθύ στοχασμό και συναγωγή συμπερασμάτων. Στοχασμό, για το τι ένα κίνημα -που θέλει να αλλάξει την κοινωνία- μπορεί ή δεν μπορεί, πρέπει ή δεν πρέπει, οφείλει ή δεν οφείλει να κάνει. Στην προκειμένη περίπτωση οι κύριοι της Αριστεράς παίρνουν ένα ολοστρόγγυλο μηδέν …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

– Ποια η διαφορά μεταξύ Καπιταλισμού και Κομμουνισμού;
– Στον Καπιταλισμό ο ένας άνθρωπος εκμεταλλεύεται τον συνάνθρωπό του. Στον Κομμουνισμό συμβαίνει ακριβώς το αντίστροφο…

– Τι εθνικότητας ήταν ο Αδάμ και η Εύα;
– Σίγουρα Ρώσοι. Μόνο οι Ρώσοι θα μπορούσαν να τρέχουν πέρα δώθε ξυπόλητοι και ξεβράκωτοι, να μην έχουν σκεπή να βάλουν το κεφάλι τους, να έχουν από μισό μήλο ο καθένας για να φάνε και παρόλα αυτά να φωνάζουν πως βρίσκονται στον…παράδεισο.

– Πότε έγιναν οι πρώτες σοβιετικές εκλογές;
– Όταν ο Θεός έβαλε την Εύα μπροστά απ’ τον Αδάμ και του είπε: «Αδάμ, διάλεξε τη γυναίκα σου».

Το 1970 στο Έρφουρτ συναντήθηκαν ο Δυτικός Βίλι Μπραντ και ο Ανατολικός Βίλι Στοφ. Ακολούθησε ο εξής διάλογος:
– Μπραντ: «Εγώ μαζεύω ανέκδοτα που λένε οι άνθρωποι για μένα».
– Στοφ: «Εγώ μαζεύω ανθρώπους που λένε ανέκδοτα για μένα…».

Ένας Σοβιετικός εργάτης επιστρέφει σπίτι νωρίτερα και βρίσκει τη γυναίκα του στο κρεβάτι να του «λουστράρει το κέρατο». Αυτός συγχύζεται και αρχίζει να της φωνάζει:
– Μα καλά, τά ‘χεις χάσει τελείως μωρή; Κάθεσαι εδώ και ασχολείσαι με μπουρζουαζίδικες μαλακίες, ενώ έξω έχουν κάνει ουρά και μοιράζουν βούτυρο;

Στις ΗΠΑ και στην Σοβιετική Ένωση υπήρχε η ίδια ελευθερία λόγου. Μπορούσε κάποιος να πάει στον Ρίγκαν και να του πει «Ρίγκαν, δεν μου αρέσεις!».
Στην ΕΣΣΔ ίσχυε το ίδιο. Μπορούσε κάποιος να πάει στον Τσερνιένκο και να πει «Δεν μ’ αρέσει ο Ρίγκαν!».

Τα παιδάκια στη Ρουμανία μάθαιναν από το νηπιαγωγείο να αποκαλούν τον Τσαουσέσκου πατέρα και το Κόμμα μητέρα. Η δασκάλα λοιπόν, ρωτά τα παιδάκια:
– Ποιος είναι ο πατέρας σας;
– Ο αγαπημένος μας ηγέτης, το φωτεινό αστέρι του ουρανού, ο σύντροφος Νικολάι Τσαουσέσκου.
– Ποια είναι η μητέρα σας;
– Το ένδοξο, ηρωικό, νικηφόρο Κόμμα μας.
– Και όταν μεγαλώσετε τι θέλετε να γίνετε;
– Ορφανά, ορφανά, ορφανά…

Σε αγώνα ταχύτητας 100 μέτρων, μεταξύ 2 αθλητών, ενός Αμερικανού κι ενός Σοβιετικού, νικητής βγαίνει ο Αμερικανός. Τα σοβιετικά ΜΜΕ, σπεύδουν αμέσως να μεταδώσουν την είδηση στη χώρα τους: «Η κατάταξη των δύο αθλητών έχει ως εξής: Ο Σοβιετικός δεύτερος και ο Αμερικανός προτελευταίος».

– Πότε πάνε οι κομμουνιστές στην εκκλησία;
– Την Μεγάλη Παρασκευή γιατί έχει πορεία μετά!

Ένας Σοβιετικός και ένας Αμερικανός συζητούν για την ειρηνική συνύπαρξη των λαών. Ο Σοβιετικός πιστεύει ότι ο Σοσιαλισμός και ο Καπιταλισμός μπορούν να ζήσουν ειρηνικά ο ένας δίπλα στον άλλο. Ο Αμερικανός φυσικά διαφωνεί. Για να του αποδείξει ότι έχει δίκιο, ο Σοβιετικός τον πάει στον Ζωολογικό Κήπο της Μόσχας, όπου σ’ ένα κλουβί, είναι κλεισμένα ένα λιοντάρι κι ένα πρόβατο και κοιμούνται.
– Βλέπεις; λέει ο Σοβιετικός. Όπως αυτό το αρνί και αυτό το λιοντάρι κοιμούνται μαζί, έτσι και ο Σοσιαλισμός και ο Καπιταλισμός, δύο συστήματα τόσο ανταγωνιστικά, μπορούν να συνυπάρξουν ειρηνικά στον ίδιο πλανήτη.
Ο Αμερικανός έχει μείνει άναυδος.
– Μα πώς καταφέρατε να κάνετε να ζήσουν μαζί αυτά τα δύο ζώα στο ίδιο κλουβί;
– Α, είναι απλώς θέμα οργάνωσης… Κάθε πρωί αντικαθιστούμε το αρνί. …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Μια καλή αφετηρία για την προσέγγιση στις σχέσεις Χριστιανισμού-Κομμουνισμού αποτελεί, ίσως, το φαινόμενο του «ρωσικού κομμουνισμού» που εμφανίσθηκε με πολύ πιο παραδοσιακή μορφή από τον αντίστοιχο του δυτικού κόσμου. Η «παραδοσιακότητα» αυτή τού προσέδωσε κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τον έκαναν να μοιάζει περισσότερο με θρησκεία παρά με μια απλή ιδεολογία.

Έχουν επισημανθεί και κατά το παρελθόν πολλές ομοιότητες και αντιστοιχίες μεταξύ Χριστιανισμού και Κομμουνισμού: Οικουμενικές σύνοδοι-παγκόσμια συνέδρια, μάρτυρες πίστεως-θυσιασθέντες αγωνιστές κλπ. Οι ομοιότητες όμως φαίνεται να είναι πολύ βαθύτερες…

Η μορφή με την οποία εμφανίσθηκε ο Κομμουνισμός στη Ρωσία δεν διαφέρει σε τίποτα από εκείνη μιας θρησκείας που ισχυρίζεται ότι απαντά στις γενικότερες αναζητήσεις της ανθρώπινης ψυχής και δίνει ένα νόημα στη ζωή του ανθρώπου. Ο Κομμουνισμός, ως νέα «θρησκεία», ήθελε να διαφεντεύει όλη τη ζωή κι όχι μονάχα κάποιες στιγμές της. Αντιτάχθηκε και πολέμησε σκληρά κάθε θρησκεία. Με ένα μένος που μας θυμίζει τους αιματηρούς θρησκευτικούς πολέμους της Δύσης καθώς και τον «ιερό πόλεμο» του Ισλάμ. Επέδειξε τόση αδιαλλαξία και φανατισμό που μόνο μια μονοθεϊστική θρησκεία, όπως ο Χριστιανισμός, θα μπορούσε να παράγει …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »