Στο παρόν τέταρτο και τελευταίο μέρος της συνέχειας της αναιρέσεως του ψεύδους περί ελληνικών ανθρωποθυσιών, παρουσιάζονται οι πλάνες των νεο-απολογητών περί του Λιβανίου, του Φιλοποιμένος, του Αθάμαντος και του Διονύσου.
(Διαβάστε τα προηγούμενα μέρη: Α’, Β’, Γ’)

14. Ο Λιβάνιος και…ανθρωποθυσίες
Το θέμα του 41ου λόγου του Λιβανίου έχει να κάνει με… ανθρωποθυσία. Συγκεκριμένα, η Αντιόχεια μαστίζεται από λοιμό, και χρησμός του Απόλλωνος ζητά την ανθρωποθυσία προκειμένου να σταματήσει το κακό. Επιλέγεται το παιδί ενός μάγου, αλλά ο πατέρας του ισχυρίζεται ότι μπορεί να σταματήσει τη συμφορά χωρίς να θυσιαστεί το παιδί του, μέσω της γοητείας. Ο Λιβάνιος αντίκειται, προσπαθώντας να πείσει τους Αντιοχείς ότι το παιδί πρέπει να θυσιαστεί, κατ’ επιταγή του θεού. Το παρουσιαζόμενο σενάριο είναι δύσκολο να αποτελεί ιστορικό γεγονός. Ο Λιβάνιος ζει σε μια τραγική και καθοριστική εποχή για το μέλλον της ανθρωπότητας. Ζει στον πολύπαθο 4ο μεταχριστιανικό αιώνα (κατά την χριστιανική χρονολόγηση). Μια περίοδο όπου επιχειρείται να επιβληθεί μια «Νέα Τάξη Πραγμάτων» της τότε εποχής, κατά την οποία έπρεπε να καταργηθούν οι παλαιοί θεσμοί και παραδόσεις και όπου όλοι θα έπρεπε να υπακούουν υποχρεωτικά σε μια θρησκευτικό-πολιτική αρχή. Κατά δεύτερον, αν ο Λιβάνιος πράγματι επιχειρούσε το παραπάνω, δεν θα είχε την παρρησία να απευθύνει στον χριστιανό αυτοκράτορα Θεοδόσιο την περίφημη επιστολή του «Υπέρ των ιερών», κατακεραυνώνοντας τις φαύλες και άτιμες πράξεις των χριστιανών. Κατά τρίτο, έχουμε πατερικές αναφορές για τον Λιβάνιο, όπως αυτές του Βασιλείου Καισαρείας, που δείχνουν έναν άνθρωπο τελείως διαφορετικό. Μάλιστα, ο ίδιος ο Βασίλειος έστελνε τα πνευματικά του παιδιά στον Λιβάνιο προκειμένου να μαθητεύσουν κοντά του την ρητορική τέχνη (επιστολή 337). Επίσης, οι υπόλοιποι πατέρες και εκκλησιαστικοί συγγραφείς, θα έβρισκαν αφορμή να κατηγορήσουν εκ νέου την αντίπαλη εθνική λατρεία, και μάλιστα στο πρόσωπο ενός γνωστού και επιφανούς. Να ήταν λοιπόν…ανθρωποθυσιαστής όπως διατείνονται οι σύγχρονοι απολογητές και να το αγνοούσαν οι πατέρες, είναι ανόητο να το ισχυρίζεται κανείς. Και ενώ οι εκκλησιαστικοί σιγούν…εκκωφαντικά, οι νεο-απολογητές το έχουν κάνει…σημαία! Κατά τέταρτο, γνωρίζουμε ότι η Αντιόχεια είχε εκχριστιανιστεί κατά ένα μεγάλο της μέρος με την συνεπικουρεία της νωθρότητητας των πολιτών της. Συνεπώς, θα ήταν δύσκολο να επιχειρηθεί κάτι τέτοιο.

Στην πραγματικότητα, ο 41ος λόγος ανήκει σε ένα συγκεκριμένο είδος λόγων, τα «προγυμνάσματα» ή «μελέται», που είναι ρητορικές ασκήσεις. Στο διαδικτυακό τόπο «Britannica.com/biography/libanius», διαβάζουμε: …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…

Στο παρόν, θα εξετάσουμε μερικές επί πλέον περιπτώσεις που χρησιμοποιούνται εντέχνως από ορισμένους κύκλους, για να αποδείξουν δήθεν την ανωτερότητα του χριστιανισμού έναντι της ελληνικής παράδοσης. Τα προηγούμενα μέρη μπορείτε να τα βρείτε εδώ και εδώ.

12. «Περί αποχής εμψύχων», Πορφυρίου του Τύριου
Ο γνωστός φιλόσοφος Πορφύριος, έγραψε (συν τοις άλλοις) και ένα βιβλίο με τίτλο «Περί αποχής εμψύχων», με σκοπό να υπερασπίσει την αποχή από την κρεοφαγία.

Πρέπει να σημειωθεί (και πρέπει πάντα να το έχει κατά νου ο αναγνώστης), ότι το κείμενο δεν διασώζεται ακέραιο ούτε ανεξάρτητο. Οι εκδότες το έχουν εξορύξει από παραθέματα που βρίσκονται στην «Ευαγγελική προπαρασκευή» του Ευσεβίου Καισαρείας. Γνωρίζοντας όμως «τις ημέρες και τα έργα» του συγκεκριμένου χριστιανού συγγραφέα, είμαι επιφυλακτικός απέναντι σε ορισμένα σημεία του κατά τα άλλα εξαιρετικού αυτού κειμένου. Ωστόσο, για να μην μεροληπτώ (κάτι άλλωστε που αντιπαθώ ιδιαιτέρως για την έρευνα), ας θεωρηθεί ότι τα «περίεργα» σημεία είναι γραμμένα από τον Πορφύριο.

Το σύγγραμμα το απευθύνει στον Φίρμο Καστρίκιο και χωρίζεται σε τέσσερα βιβλία. Στο πρώτο, παρουσιάζει τα κυριότερα επιχειρήματα της αντίθετης άποψης και παράλληλα προετοιμάζει το πνευματικό υπόβαθρο στο οποίο θα στηρίξει την αντί- επιχειρηματολογία του. Στο δεύτερο, εξετάζει το πότε και γιατί ξεκίνησαν οι θυσίες ζώων. Στο τρίτο, αναπτύσσει με επιχειρήματα τη θέση ότι κανένα ζώο δεν είναι άλογο, αλλά η διαφορά μας με αυτά είναι μόνο στον βαθμό μετοχής στον Λόγο. Στο τέταρτο, αποδεικνύει ότι οι αυθεντικοί αρχικοί θεσμοί όριζαν την αποχή από τη βρώση εμψύχων. Σε αρκετά μέρη του έργου υποστηρίζεται με αξιόλογα επιχειρήματα η θέση ότι οι θυσίες αρχικά ήσαν προσφορές καρπών. Αυτές καλούνται ως «έθος των πατέρων» και «πάτρια» …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…

Συνέχεια αναίρεσης χριστιανικών απολογητικών διαστρεβλώσεων περί των δήθεν ανθρωποθυσιών των Ελλήνων. Το πρώτο μέρος μπορείτε να το βρείτε εδώ.

9. Ο Λυκούργος και η μαστίγωση των εφήβων στο ναό της Ορθίας Αρτέμιδος

Ούτω δε κλέπτουσι πεφροντισμένως οι παίδες, ώστε λέγεται τις ήδη σκύμνον αλώπεκος κεκλοφώς και τω τριβωνίω περιστέλλων, σπαρασσόμενος υπό του θηρίου την γαστέρα τοις όνυξιν και τοις οδούσιν, υπέρ του λαθείν εγκαρτερών αποθανείν. Και τούτο μεν ουδέ από των νυν εφήβων άπιστον εστί, ων πολλούς επί του βωμού της Ορθίας εωράκαμεν εναποθνήσκοντας ταις πληγαίς.
(Λυκούργος, 18)

Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι τόσο πολύ είχαν διδαχτεί οι έφηβοι να κλέβουν, ώστε να λέγεται (άρα πρόκειται περί φήμης) ότι κάποιος έκλεψε μια μικρή αλεπού και την σκέπασε με τον τρίβωνά του. Αυτή, στην προσπάθειά της να απεγκλωβιστεί, άρχισε να τον πληγώνει με τα νύχια και τα δόντια της, αλλά για να μην αποκαλυφθεί, υπέμεινε τον πόνο μέχρι που πέθανε. Αυτό το παράδειγμα εγκαρτέρησης ήταν πιστευτό από τους σημερινούς έφηβους, καθώς (όπως αναφέρει ο Πλούταρχος) είδαμε πολλούς να πεθαίνουν από τις πληγές στον βωμό της Ορθίας (Αρτέμιδος).

Αυτή η -εκ πρώτης αναγνώσεως- παράξενη αναφορά του Πλουτάρχου, φωτίζεται με τον καλύτερο τρόπο από τον Ξενοφώντα …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…

Είναι πέρα από κάθε αμφιβολία ότι ο ελληνικός πολιτισμός ήταν ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στην παγκόσμια ιστορία του ανθρωπίνου πνεύματος. Μια μεστή κοσμοθεωρία, μια ευγενική και μεγαλειώδης πρόταση για τον Άνθρωπο, τόσης μεγάλης εμβελείας και δυναμικότητος, ώστε να καθίσταται ουσιαστική και θεμελιώδης η διάκριση Ελλήνων και μη Ελλήνων (βαρβάρων). Αργότερα, κατά την εποχή των διαδόχων του Αλεξάνδρου, θα χαρακτηριστούν ως «ελληνιστές» όσοι μη Έλληνες μετείχαν της ελληνικής παιδείας. Με αυτήν την νοοτροπία, πέρα από τα στενά όρια των συνόρων και των φυλών, αγκαλιάζοντας τον κάθε ελεύθερα σκεπτόμενο άνθρωπο που επιθυμεί το «κατά φύσιν ζειν, τουτέστι κατ’ αρετήν», πορεύτηκε η ανθρωπότητα και πορεύεται μέχρι και σήμερα. Κατά τους σκοτεινούς αιώνες, το «ελληνίζειν» παραποιήθηκε, λοιδορήθηκε, καταδιώχθηκε, και κατάντησε να σημαίνει ψευδώς το «ειδωλολατρείν».

Στο διάβα της μακραίωνης ιστορίας, ο πολιτισμός αυτός υπέστη λεηλασίες, βανδαλισμούς, καπηλεία. Ξένοι επικυρίαρχοι προσπάθησαν να αντιγράψουν, να αλλοιώσουν, να βεβηλώσουν, να καταστρέψουν μνημεία και κειμήλια (ες έδαφος φέρειν), και εν γένει να εξαφανίσουν οτιδήποτε τον θύμιζε, προκειμένου να επιβάλλουν για πολιτικούς σκοπούς τα δικά τους βάρβαρα συστήματα θρησκευτικής υπακοής. Αν και έβλαψαν σε πολύ μεγάλο βαθμό τον ελληνικό τρόπο, ωστόσο δεν κατόρθωσαν να τον ξεριζώσουν. Προσπάθησαν να τον συκοφαντήσουν (και τον συκοφαντούν ακόμα μέσω των νέο-απολογητών), αλλοιώνοντας κείμενα και νοήματα (που οι ίδιοι δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν ούτε και ενδιαφέρονται για αυτό), υπακούοντας με τρόπο δογματικό στην υπεράσπιση της χριστιανικής θρησκείας με κάθε τρόπο και μέσο.

Τα μνημεία του θαυμάζονται από πλήθος ανθρώπων. Η γραπτή παράδοση (όση διασώζεται), ελκύει ανθρώπους που επιδιώκουν να μετέχουν σε αληθινές αξίες και ιδανικά και όχι σε αυτά που δίνει το καταστημένο, κατευθυνόμενο σύστημα. Ο Πλάτων, που συχνά κατακρίνεται από την αριστερή προπαγάνδα για τις δήθεν συντηρητικές και αναχρονιστικές απόψεις του, μας λέει στο «Συμπόσιο»: «Διότι εις των βαρβάρων την αντίληψιν είν’ εξ αιτίας της απολυταρχίας ανήθικον και τούτο, όπως και η αγάπη προς την καλλιέργειαν του πνεύματος και τον αθλητισμόν. Διότι δεν συμφέρει, φαντάζομαι, εις τους κυβερνώντας φρονήματα γενναία να καλλιεργούνται μεταξύ των υπηκόων και φιλίαι και δεσμοί ισχυροί» (182 b). Ποτέ όμως δεν κατανοείται η φιλοσοφική διάσταση των πραγμάτων, όταν κρίνεται με βάση τις θρησκευτικές ή τις πολιτικές ιδεολογικές προκαταλήψεις. Ούτε βέβαια η αριστοκρατία που πρεσβεύει ο μέγιστος των φιλοσόφων έχει καμία σχέση με την αριστοκρατία όπως την θεωρεί η Δεξιά. Η πολιτική όπως κατάντησε σήμερα, είναι το μέσο για να διχάζει τους ανθρώπους προκειμένου να συντηρείται το κατεστημένο. Για αυτό εξάλλου, όταν έρθει στην εξουσία είτε το μεν είτε το δε, ξαφνικά και ως δια μαγείας, λησμονούνται τα πάντα και μετατρέπονται στο ίδιο πράγμα. Το πραγματικό επαναστατικό πνεύμα κατά της μικρότητας και υπέρ της ανελίξεως του ανθρώπου, μπορεί να συνοψιστεί στο Δελφικό παράγγελμα «Γνώθι σαυτόν». Φιλοσοφία, τέχνες, γράμματα, επιστήμη, ποίηση, μουσική, θέατρο, λατρεία και ιερά μυστήρια (καθώς και ό, τι όλα αυτά περιλαμβάνουν), είναι οι εκφάνσεις αυτού του πολιτισμού, οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Πώς θα μπορούσε ποτέ η μιαρότατη «ανθρωποθυσία» να αποτελεί έθος, ιεροπραξία, φρόνημα και ήθος των προγόνων μας; Πώς θα μπορούσε μια ηθική που απορρέει από την ίδια την ουσία του Ανθρώπου, να δεχτεί αυτήν την απάνθρωπη και άλογη πράξη; …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…

Μια αρχαιολογική μελέτη που ανατρέπει ό,τι ξέραμε και ξεκαθαρίζει το πότε εμφανίστηκε ο Ιουδαϊσμός στην Ιουδαία.

Αρθρογραφώ από το 2009 και ασχολούμαι με το θέμα της θρησκείας και του τρόπου που επιβλήθηκε, τουλάχιστον από το 2004 και ακόμα εκπλήσσομαι από τον τρόπο με τον οποίο μας έχει πείσει για την καθολικότητά της, αλλά και το “ένδοξο” παρελθόν της, το οποίο όσο ασχολούμαι περισσότερο τόσο περιορίζεται.

Αντικείμενο της παρουσίασης αυτής είναι το μόλις εκδοθέν βιβλίο του Ισραηλινού αρχαιολόγου Yonatan Adler, The Origins of Judaism: An Archaeological-Historical Reappraisal, των εκδόσεων της Anchor Yale Bible Reference Library, ο οποίος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Ariel στη Δυτική Όχθη, που φέρνει μια επανάσταση στον τρόπο κατανόησης του αρχαίου Ισραήλ.

Το αντικείμενό της μελέτης του είναι το σημείο από το οποίο και μετά, έχουμε σαφή στοιχεία για την εμφάνιση του Ιουδαϊσμού και τα αναφερόμενα εδώ προέρχονται από μια ωριαία παρουσίαση του έργου του την 20η Νοεμβρίου 2022 στη σχολή ραββίνων του Los Angeles, Sinai Temple, αλλά και την παρουσίαση του βιβλίου από διάφορους κριτικούς.
Ελπίζω σύντομα να μεταφραστεί το βιβλίο του στα ελληνικά, ώστε να υπάρχουν όλες οι πληροφορίες που μας δίνει αναλυτικά και εύληπτα.

Ο εβραϊκός τρόπος ζωής, που ακόμα χρησιμοποιείται από τους ορθόδοξους και όχι μόνο Εβραίους, χαρακτηρίζεται από την αυστηρή τήρηση πρακτικών και απαγορεύσεων που περιλαμβάνουν διατροφικούς κανόνες, τελετουργικά, περιτομή, αγνότητα, αυστηρούς κανόνες ειδικά για την αργία του Σαββάτου ή άλλες αργίες και πολλά άλλα. Με τον θρησκευτικό προσηλυτισμό και την προπαγάνδα με την οποία μεγαλώσαμε, μας είχε υποτυπωθεί ότι η βιβλική θρησκεία, ήταν η αρχαιότερη, ήταν ευρέως διαδομένη στους Εβραίους, ήδη από την εποχή του Μωυσή και παρά τις τσιριμόνιες τους, τελικά επικράτησε μέχρι την έλευση του Ιησού τουλάχιστον …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…