Εικόνα από την έκδοση Πρακτικών του Πανελλήνιου Συνεδρίου για τον Μυθικισμό
Σήμερα θα δούμε μια απάντηση για το θέμα της ιστορικότητας του Ιησού.
Στις 14 Απριλίου έγινε μία ηχητική συνέντευξη (podcast) από τον Σταύρο Διοσκουρίδη του συγγραφέα Μηνά Παπαγεωργίου που αφορούσε την ιστορικότητα του Ιησού. Επειδή ήταν Μεγάλη Παρασκευή φαίνεται ότι οι απολογητές ενοχληθήκαν και εμφανίστηκε η ακόλουθη απάντηση – δημοσίευση του κου Κων/νου Παπάζογλου στο ίδιο μέσο το News24/7, με τίτλο Αναζητώντας τον Ιησού της Ιστορίας, που απαντά όπως νομίζει στις μυθικιστικές θέσεις.
Άλλη μια κλασική περίπτωση απολογητικής προσπάθειας να μας πείσουν για τα αδικαιολόγητα. Έχει ενδιαφέρον ότι ο αρθρογράφος προσδιορίζεται ως επιστήμονας: “Μηχανικός με υποτροφία και μεταπτυχιακές σπουδές στο πανεπιστήμιο Harvard. Ζει και εργάζεται στο εξωτερικό”.
Ας πάρουμε τα επιχειρήματα του επιστήμονα αυτού για να τα ελέγξουμε.
1. Η ιστορική ύπαρξη του Ιησού είναι (σχεδόν) βέβαιη.
Και λέμε σχεδόν γιατί σε ότι αφορά την Ιστορία δεν μπορεί να υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα. Σε αντίθεση με τις θετικές επιστήμες, όπου ένα φαινόμενο μπορεί να αποδειχθεί (πολλάκις) μέσω της τεκμηρίωσης και της επανάληψης, στην Ιστορία τα γεγονότα συμβαίνουν μία μόνο φορά και στη συνέχεια ο Ιστορικός καλείται μέσω της ανάλυσης των γεγονότων, των μαρτυριών και όσων έχουν καταγραφεί να πιστοποιήσει τι είναι το πιθανότερο να συνέβει.
Αν είχε λυθεί η ιστορικότητα του Ιησού δεν θα κάναμε αυτή την κουβέντα. Είναι προφανώς αβέβαιη και για τον λόγο αυτό οι χριστιανοί στο παρελθόν πολλές φορές πλαστογράφησαν κείμενα δικά τους ή άλλων για να πιστοποιήσουν την ιστορικότητά του, αλλά και να αναβαθμίσουν τη θεϊκότητά του όπως θα φανεί και εδώ.
Γράφει λοιπόν ο απολογητής:
Με βάση αυτήν την προσέγγιση, η Ιστορικότητα του Ιησού μπορεί πράγματι να θεωρηθεί δεδομένη, με αρκετές πληροφορίες μάλιστα για τη ζωή του να έχουν καταγραφεί σε εξωβιβλικές μαρτυρίες1
Για παράδειγμα γνωρίζουμε ότι ο Ιησούς είχε ένα τουλάχιστον αδερφό τον Ιάκωβο (όπως γράφει ο Ιουδαίος συγγραφέας Φλάβιος Ιωσηπός τον 1ο αιώνα μ.Χ).
Πράγματι ο ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος έχει δύο αναφορές που αποδίδονται στον Ιησού των Ευαγγελίων, που αν ήταν αληθινές θα ήταν πράγματι μια σημαντική ένδειξη ιστορικότητας, γιατί είναι από ιστορικό και αρκετά κοντά στα γεγονότα. Μάλιστα για την εποχή και την περιοχή αυτή ο ίδιος ιστορικός δίνει πολλές πληροφορίες. Από τις δύο αναφορές ο κος Παπάζογλου που προφανώς γνωρίζει ότι η μία είναι ξεκάθαρη απάτη την αποσιωπά. Φέρνει όμως την 2η που δεν φαίνεται ξεκάθαρα η απάτη της, αφού χωρίς την γνώση της 1ης δείχνει κάτι διαφορετικό.
Για τις αναφορές του Ιώσηπου διαβάστε: … Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…
Το παρόν άρθρο είναι μια απάντηση σε δύο παλαιότερα άρθρα που βρίσκονται αναρτημένα σε ιστοσελίδα χριστιανικού απολογητικού περιεχομένου. Συνιστάται να διαβαστεί σε συνδυασμό με το άρθρο «Ο Ηρόδοτος, οι Αιγύπτιοι, και η ελληνική λατρεία». Η απάντηση που θα δοθεί παρακάτω λειτουργεί σε δύο επίπεδα. Το πρώτο, είναι η κατάδειξη του ψεύδους μέσα από τα ίδια τα κείμενα. Το δεύτερο, είναι η ανάδειξη του τρόπου γραφής αυτών των ανθρώπων, που βεβαίως συνδέεται άμεσα με το ήθος τους. Γιατί όταν «κόβει και ράβει» κανείς για να προπαγανδίσει τις θέσεις του, τι άλλο δείχνει παρά ανειλικρίνεια και τυφλό φανατισμό;
Το πρώτο άρθρο που θα απαντηθεί, τιτλοφορείται ως «Δωδεκάθεο: Η Πατρώα Θρησκεία των Αιγυπτίων… Οι θεοί του Ολύμπου ήταν αιγυπτιακοί και όχι ελληνικοί, όπως μαρτυρούν οι ίδιοι οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς». https://www.oodegr.com/neopaganismos/ellinikotita/xenoi1.htm
Μέσα στις παραθέσεις βρίσκονται τα γραφόμενα υπό των νεο-απολογητών. Από κάτω, είναι οι απαντήσεις μου.
[1. Όταν η ιστορία έχει κέφια: Κατηγορούν τον Χριστιανισμό ως μη ελληνική θρησκεία, οι δωδεκαθεϊστές…αιγυπτιολάτρες! Τί κοινό έχουν οι νεοπαγανιστές δωδεκαθεϊστές συντοπίτες μας, με τους Αιγύπτιους μετανάστες της χώρας μας, τους οποίους όμως απεχθάνονται λόγω των εθνικιστικών πιστεύω τους;]
Τι να πρωτοθίξει κανείς από την άθλια και ανθελληνική αυτή εισαγωγή; Την ειρωνεία; Το θράσος; Την ταμπελοποίηση; Τον φανατισμό; Την ισοπέδωση; Όλοι και όλα, σ’ ένα τσουβάλι! … Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…
Είναι η ελληνική λατρεία αιγυπτιακής προελεύσεως; Τί γράφει ο Ηρόδοτος; Τί μας λένε ότι γράφει χωρίς πραγματικά να το γράφει; Όσες πληροφορίες μας δίνει, είναι πάντα αξιόπιστες; Τί γράφει ο ίδιος ο Ηρόδοτος για το έργο του; Ποιά η αλήθεια τελικά;
Αυτά τα σημεία θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε, επιχειρώντας να διατηρήσουμε την ισορροπία. Από την μια πλευρά σεβόμενοι το γενικότερο έργο του ιστορικού (χωρίς ωστόσο να το θεωρούμε αλάθητο), από την άλλη παρουσιάζοντας με αποδείξεις τα λανθασμένα σημεία του έργου του (χωρίς ωστόσο να το εκμηδενίζουμε θεωρώντας το ανάξιο λόγου).
Αρχικά, θα παρατεθούν τα δύο αποσπάσματα που μας ενδιαφέρουν κομμάτι–κομμάτι, με έναν συνοπτικό σχολιασμό-παρατηρήσεις. Εν συνεχεία, θα εξετάσουμε κάποιες επιπρόσθετες πληροφορίες, προκειμένου να έχουμε μια ευρύτερη εικόνα για να έχουμε ορθότερη άποψη περί του ζητήματος.
Ξεκινάμε, λοιπόν, την έρευνά μας με ένα ηροδότειο χωρίο-κλειδί, το οποίο μας δείχνει τον τρόπο που θα πρέπει να προσεγγίζουμε το έργο αυτό … Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…
Ο Ορφέας είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο σε αυτό που λέμε ελληνική παράδοση. Ο Πρόκλος αναφέρει ότι «άπασα γαρ η παρ’ Έλλησι θεολογία της Ορφικής εστί Μυσταγωγίας έκγονος». Και όπως ασφαλώς θα γνωρίζουμε, ολόκληρο το οικοδόμημα του ελληνικού πολιτισμού θεμελιώνεται στην ελληνική λατρεία. Και αυτή δεν είναι κάτι άλλο παρά ο τρόπος θέασης του βίου, της φύσεως και του παντός. Δηλαδή, η ελληνική θεολογία. Από εκεί απορρέουν όλες οι υψηλές και διαχρονικές αξίες, τις οποίες η χριστιανική λαίλαπα είτε αντέγραψε είτε διέστρεψε και καταδίκασε. Επόμενο είναι ότι η προπαγάνδα των χριστιανικών κύκλων που ερεθίζεται με οτιδήποτε ελληνικό, θα επιχειρούσε να διαστρέψει και να συσκοτίσει και τα περί του Ορφέως. Να μπερδέψει με σκοπό να επιφέρει τη σύγχυση. Δεν είναι λοιπόν τα πράγματα απλά και επιφανειακά. Είναι πολύ βαθύτεροι οι λόγοι, και μόνο αν εισχωρήσει κανείς στην ουσία του ελληνισμού και του Iουδαιoχριστιανισμού θα μπορέσει να εννοήσει το γιατί ορισμένοι προσπαθούν να τον παρουσιάσουν ως «βάρβαρο». Διότι κάνοντας αυτό, προσπαθούν να στηρίξουν μια σειρά από ψευδολογήματα.
Κοντολογίς, οτιδήποτε κατόρθωσαν οι Έλληνες, δεν ήταν δικό τους παρά ξένο. Όσον αφορά τους μύθους που σχετίζονται με αυτήν την μέγιστη πνευματική οντότητα και τους οποίους διαστρέφουν ακριβώς επειδή δεν τους καταλαβαίνουν, φτάνοντας έτσι ακόμα και σε αυτό που αρχαίοι ονόμαζαν «ύβρη», δεν θα γίνει λόγος εδώ. Αυτό που θα επιχειρήσουμε είναι να παρουσιάσουμε όλα εκείνα τα στοιχεία που αναιρούν τις πλάνες των οπαδών της ιουδαϊκής σχισματικής ομάδας που καλείται χριστιανισμός.
Η δήθεν βαρβαρική καταγωγή του Ορφέως, επιχειρείται να στηριχθεί στο προσωνύμιο «Θράκας». Λέμε «Ορφεύς ο Θράκας». Η Θράκη κατά την εποχή εκείνη, εκτείνονταν σε μια πολύ ευρύτερη περιοχή από την σημερινή, που κατοικούνταν από πολλούς βαρβαρικούς λαούς, συμπεριλαμβανομένων όμως και ελληνικών φύλων. Η παραπλάνηση έγκειται στο ότι μένουν στην ονομασία αυτή, χωρίς να δίδουν περισσότερα στοιχεία, στοιχεία που ξεδιαλύνουν μια και καλή το θέμα και που υπάρχουν στις πηγές. Φυσικά, το όλο τους εγχείρημα υποβοηθείται από αλλοίωση κειμένων και νοημάτων τα οποία δίνουν στους αδαείς αναγνώστες τους … Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…
Στο παρόν τέταρτο και τελευταίο μέρος της συνέχειας της αναιρέσεως του ψεύδους περί ελληνικών ανθρωποθυσιών, παρουσιάζονται οι πλάνες των νεο-απολογητών περί του Λιβανίου, του Φιλοποιμένος, του Αθάμαντος και του Διονύσου. (Διαβάστε τα προηγούμενα μέρη: Α’, Β’, Γ’)
14. Ο Λιβάνιος και…ανθρωποθυσίες
Το θέμα του 41ου λόγου του Λιβανίου έχει να κάνει με… ανθρωποθυσία. Συγκεκριμένα, η Αντιόχεια μαστίζεται από λοιμό, και χρησμός του Απόλλωνος ζητά την ανθρωποθυσία προκειμένου να σταματήσει το κακό. Επιλέγεται το παιδί ενός μάγου, αλλά ο πατέρας του ισχυρίζεται ότι μπορεί να σταματήσει τη συμφορά χωρίς να θυσιαστεί το παιδί του, μέσω της γοητείας. Ο Λιβάνιος αντίκειται, προσπαθώντας να πείσει τους Αντιοχείς ότι το παιδί πρέπει να θυσιαστεί, κατ’ επιταγή του θεού. Το παρουσιαζόμενο σενάριο είναι δύσκολο να αποτελεί ιστορικό γεγονός. Ο Λιβάνιος ζει σε μια τραγική και καθοριστική εποχή για το μέλλον της ανθρωπότητας. Ζει στον πολύπαθο 4ο μεταχριστιανικό αιώνα (κατά την χριστιανική χρονολόγηση). Μια περίοδο όπου επιχειρείται να επιβληθεί μια «Νέα Τάξη Πραγμάτων» της τότε εποχής, κατά την οποία έπρεπε να καταργηθούν οι παλαιοί θεσμοί και παραδόσεις και όπου όλοι θα έπρεπε να υπακούουν υποχρεωτικά σε μια θρησκευτικό-πολιτική αρχή. Κατά δεύτερον, αν ο Λιβάνιος πράγματι επιχειρούσε το παραπάνω, δεν θα είχε την παρρησία να απευθύνει στον χριστιανό αυτοκράτορα Θεοδόσιο την περίφημη επιστολή του «Υπέρ των ιερών», κατακεραυνώνοντας τις φαύλες και άτιμες πράξεις των χριστιανών. Κατά τρίτο, έχουμε πατερικές αναφορές για τον Λιβάνιο, όπως αυτές του Βασιλείου Καισαρείας, που δείχνουν έναν άνθρωπο τελείως διαφορετικό. Μάλιστα, ο ίδιος ο Βασίλειος έστελνε τα πνευματικά του παιδιά στον Λιβάνιο προκειμένου να μαθητεύσουν κοντά του την ρητορική τέχνη (επιστολή 337). Επίσης, οι υπόλοιποι πατέρες και εκκλησιαστικοί συγγραφείς, θα έβρισκαν αφορμή να κατηγορήσουν εκ νέου την αντίπαλη εθνική λατρεία, και μάλιστα στο πρόσωπο ενός γνωστού και επιφανούς. Να ήταν λοιπόν…ανθρωποθυσιαστής όπως διατείνονται οι σύγχρονοι απολογητές και να το αγνοούσαν οι πατέρες, είναι ανόητο να το ισχυρίζεται κανείς. Και ενώ οι εκκλησιαστικοί σιγούν…εκκωφαντικά, οι νεο-απολογητές το έχουν κάνει…σημαία! Κατά τέταρτο, γνωρίζουμε ότι η Αντιόχεια είχε εκχριστιανιστεί κατά ένα μεγάλο της μέρος με την συνεπικουρεία της νωθρότητητας των πολιτών της. Συνεπώς, θα ήταν δύσκολο να επιχειρηθεί κάτι τέτοιο.
Στην πραγματικότητα, ο 41ος λόγος ανήκει σε ένα συγκεκριμένο είδος λόγων, τα «προγυμνάσματα» ή «μελέται», που είναι ρητορικές ασκήσεις. Στο διαδικτυακό τόπο «Britannica.com/biography/libanius», διαβάζουμε: … Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…