Στη διαδικασία του σχηματισμού χριστιανικού ποιμνίου εντάσσονται τα εκκλησιαστικά μυστήρια. Η λέξη «μυστήριο», έχει πολλαπλές ερμηνείες και σημασίες· σημαίνει απόκρυφη διδασκαλία, ιεροτελεστία, μυστικό ή και ακόμη κάτι το ανεξήγητο. Όλα αυτά καλύπτουν τις σημασίες που δίνει ο Χριστιανισμός. Ας εξετάσουμε με την σειρά τα πράγματα.

«Τα μυστήρια εισίν τελεταί αισθητικοί, δι’ ων αοράτως και μυστικώς, ενεργείται διά της χάριτος και επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος, η του ανθρώπου σωτηρία και υιοθεσία… Τα μυστήρια εισί κατ’ ουσίαν πράξεις ιεραί μεταδοτικοί χάριτος και αγιασμού και σύμβολα των θείων επαγγελιών» (Άγιος Νεκτάριος σ. 47-48).

Κατ’ αυτή την άποψη, το μυστήριο εισάγει τον πιστό στο βασίλειο του Θεού. Η απορία είναι, αν δεν εισαγόταν που θα έμενε, σε ποιό βασίλειο, του Σατανά; Μήπως όσοι δεν ακολουθούν τα μυστήρια είναι καταδικασμένοι; Από ποιόν και γιατί εν τοιαύτη περιπτώσει;

Όπως διαφαίνεται από τον ανωτέρω ορισμό του Αγίου Νεκταρίου, τα μυστήρια προϋπέθεταν δύο πράγματα, έναν άνθρωπο αμαρτωλό που έπρεπε να σωθεί, και ένα Άγιο Πνεύμα που καραδοκεί να τον σώσει. Αν αφαιρέσεις αυτές τις δύο υποθέσεις, τότε δεν χρειάζονται μυστήρια. Ποιός όμως καθόρισε ότι οι άνθρωποι είναι αμαρτωλοί και χρειάζονται υιοθεσία από τον Γιαχβέ σωτήρα; Ασφαλώς οι χριστοπατέρες. Δημιούργησαν πρώτα τον Θεό κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τους, κατόπιν το Άγιο Πνεύμα που έχει την χάρη και την διάθεση να υιοθετεί ανθρώπους, και τέλος ταπεινά και αμαρτωλά ανθρωπάκια, τα οποία, πάση θυσία, πρέπει να σωθούν από τις αμαρτίες που οι άλλοι όρισαν. Βεβαίως υπάρχει μια αξιοθαύμαστη συνοχή και αλληλουχία, και σ’ αυτό είναι όντως νοήμονες οι χριστοπατέρες. Γιατί, πώς θα υπήρχε υιοθεσία του πιστού αν δεν υπήρχε το Άγιο Πνεύμα; Πώς θα υπήρχε σωτηρία αν οι άνθρωποι δεν θεωρούντο αμαρτωλοί, αν δεν είχαν το προπατορικό αμάρτημα; Όλα αυτά έπρεπε να συνυπάρχουν, γιατί αλλιώς σπάζει η αλυσίδα και η λογική …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…

«Ένας αητός τω Βρέντζηδω σκότωσε το Μαγιάση
κι όλοι μαζί φωνάξαμε η χέρα του ν’ αγιάσει.
Μέσα στο δικαστήριο γιατί ‘χενε σκοτώσει
κι έπρεπε οπωσδήποτε αίμα κι αυτός να δώσει».

Tο γεγονός που συγκλόνισε τη μεταπολεμική Κρήτη είχε σχεδόν ξεχαστεί. Ακουγόταν μόνο σαν θρύλος, σαν μακρινή ανάμνηση, σχεδόν σαν ένα παραμύθι που όποιος το αφηγείται προσπαθεί να προσθέσει και κάτι δικό του, συνήθως πιο εντυπωσιακό. Έλεγαν για κάποιον ψυχωμένο Κρητικό που είχε κόψει την κεφαλή ενός δωσίλογου μέσα στα δικαστήρια του Ηρακλείου. Η αρχική ιστορία δεν είχε γραφτεί, οι λεπτομέρειες δεν είχαν διευκρινιστεί. Ακούγονταν πολλά· άλλος μιλούσε για έναν αντάρτη που μπήκε ξαφνικά στην αίθουσα του δικαστηρίου, διέκοψε τη συνεδρίαση, πλησίασε το εδώλιο, έβγαλε το μαχαίρι και, αφού έκοψε το κεφάλι του προδότη, το πήρε και έφυγε. Άλλοι παρουσίαζαν τα πράγματα πιο σκληρά: O δράστης παρακολουθούσε τη δίκη κι όταν έκοψε το κεφάλι το πέταξε από το παράθυρο στο δρόμο. Το στοιχείο της υπερβολής διακρινόταν παντού…

Ένας συνομήλικός μας από τα Ανώγεια είχε αρχίσει ένα μεσημέρι να διηγείται την ιστορία του Μαγιάση. Με συγκλόνισε! Τον θεωρούσε προδότη, έλεγε ότι είχε κάψει ολόκληρα χωριά ο Μαγιάσης, ότι είχε ξεκοιλιάσει έγκυες γυναίκες και ότι ένας χωριανός του κατάφερε να τον τιμωρήσει όπως του άξιζε. Τον μαχαίρωσε μέσα στο δικαστήριο. Δεν πρόλαβε να τελειώσει και οι υπόλοιποι της παρέας άρχισαν να συμπληρώνουν το ψηφιδωτό της προφορικής ιστορίας. Κανένας δεν είχε προσωπικές μνήμες, όλοι είχαν γεννηθεί κάμποσα χρόνια μετά απ’ αυτό το συγκλονιστικό γεγονός. Επομένως οι «μνήμες» δεν ήταν δικές τους. Όσα διηγούνταν τα είχαν ακούσει από άλλους, μεγαλύτερους.

Πέρασαν κάμποσα χρόνια ακόμη. Η ιστορία του Μαγιάση και του Βρέντζου συνέχιζε να με απασχολεί· ήθελα να συναντήσω κάποτε τον πρωταγωνιστή της, να μιλήσω μαζί του …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…

«ΚΛΗΡΙΚΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ: Ταχθείτε στο πλευρό του Λαού. Εκεί είναι η θέση σας. Ακολουθήστε το εθνικώτατο και εντιμώτατο παράδειγμα των Σεβασμιωτάτων Ηλείας Αντωνίου και Κοζάνης Ιωακείμ και τόσων άλλων ιερέων».
(Άρης Βελουχιώτης, ανοικτή επιστολή προς τον λαό της Πελοποννήσου, 16 Μαΐου 1944)

«Λένε ότι ο Κομμουνισμός χαλνά τις εκκλησιές και γδέρνει τους παπάδες. Τόσο χαζοί είναι λοιπόν οι κομμουνιστές να χαλάσουν τις εκκλησιές, που δεν τους εμποδίζουν σε τίποτα; Οι εκκλησιές μας φταίνε ή τα καράβια του Εμπειρίκου; Γιατί λοιπόν να κάψουμε τις εκκλησιές; Ποιος χτυπά τη θρησκεία; Θα γδάρουμε τους παπάδες; Μα γιατί; Εμείς βλέπουμε, ότι χιλιάδες παπάδες βρίσκονται τώρα στην πρωτοπορία του κινήματος μας και η συμβολή του κλήρου, που στάθηκε στο πλευρό μας, υπήρξε ανεκτίμητη. […] Ο Κομμουνισμός, λένε, θα καταργήσει την θρησκεία. Μα η θρησκεία είναι ζήτημα συνείδησης. Πώς θα καταργηθεί λοιπόν; Η κατάργηση της θρησκευτικής συνείδησης είναι πράμα αδύνατο, έστω κι αν ακόμα οι κομμουνιστές θέλανε να την καταργήσουν. Η θρησκευτική συνείδηση δεν καταργείται με απλές διαταγές. Αν συνέβαινε ένα τέτοιο πράμα, αυτό θα έμοιαζε με την διαταγή πού έβγαλε κάποτε ένας αστυνόμος στην Ανάφη, με την οποία απαγόρευε την πάλη των τάξεων!».
(Άρης Βελουχιώτης, ο λόγος στη Λαμία, 29 Οκτωβρίου 1944)

Το ακόλουθο κείμενο, αφιερώνεται σε όσους πιστεύουν ότι Χριστιανισμός και Κομμουνισμός, είναι έννοιες ασύμβατες …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…

Ο ρόλος του λαού στάθηκε ο ίδιος σ’ όλες τις επαναστάσεις. Δεν είναι ποτέ ο λαός εκείνος, που συλλαμβάνει την ιδέα των επαναστάσεων, ούτε εκείνος που τις καθοδηγεί. Η δράση του κατευθύνεται από τους δημαγωγούς. Μόνον όταν τα άμεσα συμφέροντά του βλάπτονται, βλέπει κανείς, τμήματα του λαού να επαναστατούν αυθόρμητα. Ένα κίνημα επίσης εντοπισμένο αποτελεί μια απλή στάση.

Η επανάσταση είναι εύκολη, όταν οι δημαγωγοί εξασκούν μεγάλη επιρροή στον λαό. Οι νέες όμως ιδέες διεισδύουν στις λαϊκές μάζες με μια εξαιρετική βραδύτητα. Ο λαός αποδέχεται γενικά μια επανάσταση χωρίς να γνωρίζει το γιατί, και όταν τυχαία φθάσει στο σημείο να το αντιληφθεί, η επανάσταση έχει πια τελειώσει από πολύ καιρό. Ο λαός κάνει μια επανάσταση, γιατί σπρώχνεται να την κάνει, αλλά επειδή δεν καταλαβαίνει και πολλά πράγματα από τις ιδέες των δημαγωγών του, τις εξηγεί με τον τρόπο του κι ο τρόπος αυτός δεν μοιάζει καθόλου με τον τρόπο των αληθινών πρωτεργατών του κινήματος. Η Γαλλική Επανάσταση παρέχει σ’ αυτό το σημείο ένα εκπληκτικό παράδειγμα.

Η Επανάσταση του 1789 είχε σαν πραγματικό σκοπό ν’ αντικαταστήσει την εξουσία των ευγενών με την εξουσία της αστικής τάξεως, δηλαδή ν’ αντικαταστήσει μια παλιά ομάδα εκλεκτών, που είχαν γίνει ανίκανοι, με μια νέα ομάδα εκλεκτών, που ήταν ικανοί. Στην πρώτη αυτή φάση της Γαλλικής Επαναστάσεως πολύ λίγο έμπαινε ζήτημα για τον λαό. Είχε βέβαια διακηρυχθεί η λαϊκή κυριαρχία, αλλά μεταφραζόταν μόνο με το δικαίωμα να εκλέγει τους αντιπροσώπους του. Ο λαός εντελώς αμόρφωτος, μη ελπίζοντας, όπως η αστική τάξη, ν’ ανεβεί τις βαθμίδες της κοινωνικής κλίμακας, μη νοιώθοντας διόλου τον εαυτό του ισότιμο με τους ευγενείς και μη φιλοδοξώντας να το πετύχει, είχε βλέψεις και συμφέροντα πολύ διαφορετικά από τα συμφέροντα των ανεπτυγμένων τάξεων της κοινωνίας. Οι αγώνες της Εθνοσυνελεύσεως με τη βασιλική εξουσία οδήγησαν στην ανάμιξη του λαού σ’ αυτή την πάλη. Η ολοένα και μεγαλύτερη συμμετοχή του λαού μετέβαλε πολύ γρήγορα την αστική επανάσταση σε λαϊκή.

Όταν μια ιδέα δεν έχει δύναμη και δεν επενεργεί παρά με την προϋπόθεση ότι θα ‘χει σαν στήριγμα μια συναισθηματική και μυστικιστική βάση, στην περίπτωση αυτή οι θεωρητικές αντιλήψεις της αστικής τάξεως, για ν’ ασκήσουν επίδραση πάνω στον λαό, θα ‘πρεπε να μεταμορφωθούν σε μια καινούργια ξεκάθαρη πίστη, που να πηγάζει από ολοφάνερα πρακτικά συμφέροντα. Η μεταμόρφωση αυτή έγινε πολύ γρήγορα, όταν ο λαός άκουσε τους ανθρώπους εκείνους, που τους θεωρούσε σαν κυβερνήτες του, να τον διαβεβαιώνουν, ότι ήταν ίσος με τους παλιούς αφέντες του. Θεώρησε τότε τον εαυτό του θύμα κι άρχισε να λεηλατεί, να πυρπολεί, να σφάζει, νομίζοντας ότι εξασκεί κάποιο δικαίωμα …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…

«Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ με βαθύτατη θλίψη αναγγέλλει στον ελληνικό λαό ότι…πέθανε στις 26 του Δεκέμβρη 1943 ο εκλεκτός εκπρόσωπος της ελληνικής διανόησης Δημήτρης Γληνός, μέλος της ΚΕ και της Γραμματείας του ΠΓ της. Με το θάνατο του Δ. Γληνού ο ελληνικός λαός χάνει έναν από τους πιο θαρραλέους μαχητές του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, χτίστη του νεοελληνικού πολιτισμού του και τα ελληνικά γράμματα, η επιστήμη και η διανόηση τον πιο πρωτοπόρο αντιπρόσωπό τους, το κόμμα μας έναν από τους πιο αγαπημένους του ηγέτες…».
(Ανακοίνωση του ΚΚΕ για τον θάνατο του Δημήτρη Γληνού)

Τον Σεπτέμβριο του 1942, έναν χρόνο μετά την ίδρυση του ΕΑΜ, ο Δημήτρης Γληνός, ένας από τους διανοούμενους που εντάχθηκαν ως όψιμοι κομμουνιστές στις τάξεις του ΚΚΕ, θα δημοσιεύσει ένα μανιφέστο με τον τίτλο «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ» -ένα κατ’ ουσίαν συγκαλυμμένο κομμουνιστικό προπαγανδιστικό κείμενο. Το κείμενο αυτό, που είναι γραμμένο με ένα δραματικό αλλά και πομπώδες λογοτεχνικό ύφος, θα μπορούσε χονδρικά να διαιρεθεί σε τρία μέρη: Στο πρώτο γίνεται μια περιγραφή της υπάρχουσας κατάστασης, στο δεύτερο γίνεται η έκκληση για ένταξη στο ΕΑΜ και στο τρίτο γίνεται ο αφορισμός όλων αυτών που θεωρούνται προδότες και συνεργάτες των κατακτητών και δίνονται οδηγίες αντιμετώπισής τους, καθώς και για τη στάση που θα πρέπει να τηρείται απέναντι στους κατακτητές.

Σ’ αυτό το τρίτο μέρος, ανήκει η ακόλουθη περικοπή από το μανιφέστο του Γληνού: …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…