Εισαγωγή
Η μελέτη του ουρανού και η επεξεργασία των πληροφοριών οι οποίες προέκυψαν από αυτήν, χρησίμευε στις αρχαίες κοινωνίες, ως βασικό εργαλείο βοήθειας, στη δημιουργία ημερολογίων που ήσαν χρήσιμα για τις λατρευτικές τελετές και την γεωργία, όσο φυσικά και στη ναυσιπλοΐα.^[1] Όλοι σχεδόν οι λαοί από τους οποίους διαθέτουμε γραπτές πηγές, φαίνεται να είχαν ασχοληθεί με την αστρονομία εμπειρικά, εισάγοντας πρακτικές μαθηματικές σχέσεις, προσπαθώντας να κατανοήσουν και να προβλέψουν τα ουράνια φαινόμενα, να εξευμενίσουν τη φύση και να επωφεληθούν από τη γνώση αυτή στη καθημερινότητά τους. Κάποιοι, όπως στην Μεσοποταμία, ασχολήθηκαν περισσότερο και κατέγραφαν τις θέσεις μέρα με την μέρα κάνοντας σεληνιακά ημερολόγια, ενώ αντίστοιχα οι Αιγύπτιοι κατέγραφαν ηλιακά ημερολόγια.

Στην αρχαϊκή Ελλάδα από τον 6ο αι. π.Χ., με την ανάπτυξη του θεσμού της πόλης και της παρουσίας ελεύθερων, ενεργών και απαιτητικών στη λογική πολιτών,^[2] έχουμε μία εντυπωσιακή έρευνα, μελέτη και παρουσίαση της αστρονομίας έξω από ιερατικές κάστες ή ηγεμονικές ομάδες. Η αστρονομία, τίθεται αργά αλλά σταθερά για πρώτη ίσως φορά σε μαθηματική επιστημονική βάση και εμφανίζεται μεγάλη παραγωγή γραπτού έργου, από το οποίο δυστυχώς ελάχιστα έχουν διασωθεί. Σημαντικός παράγοντας σε αυτή τη διαδικασία ήταν ο Πυθαγόρας και η Σχολή του, οι οποίοι επηρέασαν τους μεταγενέστερους διανοητές. Μας έχει διασωθεί η θεωρία του Φιλόλαου του Ταραντίνου, ενός των Πυθαγορείων, την οποία θα αναλύσουμε παρακάτω και θα δούμε τη σχέση της με τις προγενέστερες αλλά και μεταγενέστερες θεωρήσεις κυρίως της πλατωνικής σχολής, ακόμα θα δούμε γιατί η θεωρία αυτή δεν είχε μέλλον και τέλος θα προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τη λογική των καινοτομιών τις οποίες εισήγαγε, όλα αυτά, αφού παράλληλα μελετήσουμε την εξέλιξη της αστρονομίας σε γενικές γραμμές, εκείνο τον καιρό.^[3] …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…

1. ^[1] Χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγμα το «Έργα και Ημέρες» του Ησίοδου (563-630, 663, 679, 770-825). Ενδιαφέρουσες αστρονομικές πληροφορίες υπάρχουν στους «Ορφικούς Ύμνους» όπως και στα «Αργοναυτικά» που μάλλον δείχνουν εντυπωσιακές γνώσεις για την εποχή τους, που μας αφήνουν σε απορία.
2. ^[2] Σε διάκριση με του λαούς-υπηκόους της Ανατολής, όπου η σχετική ενασχόληση είχε να κάνει κυρίως με κλειστές ιερατικές κάστες γύρω από τους εκάστοτε ηγεμόνες και βασικά προς χρήση των ηγεμόνων αυτών. Η “λογική αυτή απαίτηση” των ελευθέρων πολιτών, όπως θα δούμε παρακάτω, είχε και αυτή τα όρια τής.
3. ^[3] Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι υπάρχουν αρκετά κενά ως προς τις ακόμα αρχαιότερες γνώσεις και σε διάσπαρτες πληροφορίες των «ορφικών» και των «αργοναυτικών» κειμένων, ο Κ Χασάπης στο έργο του «Η ελληνική αστρονομία της Β’ χιλιετίας», αναφέρει για ηλιοκεντρισμό, περιστροφή της Γης, έλξη του Ηλίου, όρη στην Σελήνη, ισότητα των εποχών, διαφορετική κλίση των ηλιακών ακτίνων στους τόπους της Γης κ.α. Επίσης υπάρχουν κενά στο θέμα της Αμερικής (δες και την ιστορία του χάρτη του Piri Reis) που σε αρχαιοελληνικά κείμενα φαίνεται γνωστή, που δείχνει ότι ίσως υπήρχε και μια γεωγραφική-αστρονομική γνώση παλαιότερη, χαμένη, της οποίας υπήρχαν ακόμα ψήγματα στην κλασική εποχή.

– Τί περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;
– Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.

– Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μια τέτοια απραξία; Τί κάθοντ’ οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;
– Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα. Τί νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί; Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν.

– Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη, και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη, στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορώνα;
– Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα. Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί τον αρχηγό τους. Μάλιστα, ετοίμασε για να τον δώσει μια περγαμηνή. Εκεί τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.

– Γιατί οι δυο μας ύπατοι κ’ οι πραίτορες εβγήκαν σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες· γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους, και δαχτυλίδια με λαμπρά γυαλιστερά σμαράγδια· γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια μ’ ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλισμένα;
– Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα· και τέτοια πράγματα θαμπώνουν τους βαρβάρους.

– Γιατί κ’ οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;
– Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα· κι αυτοί βαριούντ’ ευφράδειες και δημηγορίες.

– Γιατί ν’ αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία κ’ η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τι σοβαρά που έγιναν). Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ’ οι πλατέες, κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;
– Γιατί ενύχτωσε κ’ οι βάρβαροι δεν ήλθαν. Και μερικοί έφθασαν απ’ τα σύνορα, και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.

– Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους. Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.

(1904)

Για να δούμε πόσο καλοί φυσιογνωμιστές είστε…

Δώστε λίγη προσοχή στο ακόλουθο απόσπασμα από συνέντευξη του φιλόλογου και θεατρικού κριτικού, Κώστα Γεωργουσόπουλου…

Για κάποιον, που κατά την περίοδο της Μεταπολίτευσης ήταν ενήλικος, πιθανώς να μην του είναι άγνωστα αυτά που αναφέρει ο Γεωργουσόπουλος. Στους κατοπινούς όμως, μάλλον προκαλούν μια κάποια έκπληξη, ίσως και θυμηδία.

Τί λέει όμως ο Γεωργουσόπουλος;

Πρώτον, αναφέρει το εκπληκτικό γεγονός, πως το εκπαιδευτικό σύστημα από την Μεταπολίτευση και μετά, γέννησε αρχαιολόγους που δεν μπορούσαν να διαβάσουν…αρχαίες επιγραφές! Για τον πολύ απλό λόγο, ότι είχαν ένα μικρό «θεματάκι» με την γνώση των Αρχαίων Ελληνικών, αλλά και των Λατινικών.

Δεύτερον, όπως αναφέρει ο (αριστερός) Γεωργουσόπουλος, αρκούσε να δηλώνει κάποιος…«αντιστασιακός» (κατά την περίοδο της Δικτατορίας), για να έχει προνομιακή μεταχείριση στα πανεπιστημιακά ιδρύματα.

Τί άλλο να πούμε εμείς; Γιατί απορούμε για το επίπεδο των σημερινών μαθητών και πολύ περισσότερο για το επίπεδο των δασκάλων τους; (Αλλά και για μερικά άλλα ακόμη) …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…