Θα κάνω μια μικρή αναδρομή στις τελευταίες ελληνόφωνες εκδόσεις σε σχέση με την εκκοσμίκευση της κοινωνίας αλλά και την ιστορία της Εκκλησίας. Έχουν εμφανιστεί αρκετά σημαντικά βιβλία τελευταία που έχουν ενδιαφέρον και είναι χρήσιμα για κάποιον που ενδιαφέρεται για το θέμα της θρησκείας και τις επιπτώσεις που έχει στην κοινωνία μας. Το σημαντικό είναι η όλο και περισσότερο ανεβασμένη ποιότητα, σοβαρότητα και επιστημονικότητά τους.
Ένα βιβλίο που περιλαμβάνει δύο αρχαία κείμενα σε μετάφραση και σε αντιδιαστολή:
Λουκιανός, Το τέλος του Περεγκρίνου και
Ευσέβιος Καισαρείας, Απάντηση στον Σωσιανό Ιεροκλή.
Είναι το Πού εχάθηκε ο σοφός; με όλες τις σχετικές σημειώσεις, σχόλια και αναφορές, σε επιμέλεια του Π. Σουλτάνη, από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, έκδοση του 2020. Ο τρόπος που βλέπουν οι χριστιανοί και εθνικοί τους αντίστοιχους θαυματοποιούς των άλλων … Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…
Σήμερα θα ασχοληθούμε με μία δημοσίευση του κου Δημήτρη Μπαθρέλλου ιερέα που θα βρείτε εδώ (πρωτότυπη πηγή Περιοδικό “Εφημέριος” Νοε. – Δεκ. 2020) και που αναλύει 5 ενστάσεις για τον χριστιανισμό, και τις απαντήσεις που ο ίδιος δίνει για να τις ακυρώσει όπως νομίζει.
Είναι μια ενδιαφέρουσα ευκαιρία για να δούμε την πενία των επιχειρημάτων που προσπαθούν να αρθρώσουν οι απολογητές στο ποίμνιο και που το ποίμνιο προφανώς τις δέχεται και τις θεωρεί σημαντικές.
1. Καμία θρησκεία δεν είναι αξιόπιστη, διότι δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις για την ύπαρξη του Θεού
Αναφέρει ο κος Μπαθρέλλος:
Πρώτον, πολλά πράγματα τα πιστεύουμε χωρίς να έχουμε ή να επιζητούμε γι’ αυτά επιστημονικές αποδείξεις. Η γνώση ότι οι γονείς μας μάς αγαπούν, ή ότι έχουμε ζήσει μία συγκεκριμένη εμπειρία στο παρελθόν, ή ότι ένα άθροισμα λέξεων συνιστά ποιητικό αριστούργημα δεν αποδεικνύονται επιστημονικά –χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν ισχύουν.
Αυτό είναι αλήθεια, υπάρχει όμως μία μεγάλη διαφορά. Οι γονείς μας είναι υπαρκτοί και την αγάπη τους την έχουν αποδείξει έμπρακτα στο παρελθόν. Ένα ποιητικό αριστούργημα είναι ήδη γραμμένο από κάποιον ποιητή και μας συγκινεί ή όχι, μας γεννά ίσως συναισθήματα, είναι όμως και αυτό υπαρκτό και τα συναισθήματα τα αισθανόμαστε. Σίγουρα τα γενόμενα συναισθήματα δεν είναι για όλους τα ίδια, αλλά αυτό έχει να κάνει με την υποκειμενικότητα του κάθε ενός.
Η συγκεκριμένη εμπειρία είναι μια προσωπική εμπειρία και κατανόηση και πάλι μπορεί να ερμηνευτεί από τον κάθε ένα που την αισθάνεται διαφορετικά.
Τί σχέση έχουν όλα αυτά με τις θρησκείες; Καμία.
Μια θρησκεία είναι μια αρχαία συνήθως αντίληψη των προϊστορικών ανθρώπων που προσπάθησε να εκλογικεύσει την άγνωστη για αυτούς πραγματικότητα και τους κινδύνους που αντιμετώπιζαν. Στην αρχή θεοποιούσαν αντικείμενα, μετά μορφές, μετά οι μορφές θεωρήθηκε ότι πήγαν στον ουρανό κ.ο.κ.
Η σύγχρονη έρευνα για την παραποίηση των αντιγράφων των πρωτοτύπων
Στην ενότητα αυτή, θα χρησιμοποιηθούν ορισμένα στοιχεία από το βιβλίο του καθηγητή Έρμαν Μπάρτ, ειδικού στην κριτική του κειμένου της Καινής Διαθήκης και της ανάπτυξης του πρώιμου Χριστιανισμού. Το βιβλίο λέγεται «Παραφράζοντας τα λόγια του Ιησού· Πως τα σφάλματα και οι τροποποιήσεις διαμόρφωσαν την Κ. Διαθήκη που γνωρίζουμε σήμερα».
Στην σελίδα 23, αναφέρει για τις διαφορές των χειρογράφων:
Όπως θα δούμε αργότερα στο παρόν βιβλίο, αυτά τα αντίγραφα διαφέρουν μεταξύ τους σε τόσα πολλά σημεία, ώστε να μην γνωρίζουμε πόσες διαφορές υπάρχουν. Πιθανότατα, είναι ευκολότερο να το θέσουμε σε συγκρίσιμους όρους: μεταξύ των χειρογράφων μας υπάρχουν περισσότερες διαφορές από τις λέξεις της Κ. Διαθήκη.ς
Στην σελίδα 77, αναφέρει για τις σκόπιμες παραποιήσεις:
[…] οι πρόσφατες μελέτες φανερώνουν ότι οι αποδείξεις από τα σωζόμενα χειρόγραφα δείχνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Οι αντιγραφείς που σχετίζονταν με την Ορθόδοξη παράδοση άλλαζαν πολύ συχνά τα κείμενα τους, ορισμένες φορές για να ελαχιστοποιήσουν τις πιθανότητες της λανθασμένης χρήσης τους από τους χριστιανούς που πίστευαν σε λανθασμένες πεποιθήσεις και, ορισμένες φορές, για να τα προσαρμόσουν περισσότερο στα δόγματα που υιοθετούσαν οι Χριστιανοί που είχαν παρόμοιες με αυτούς πεποιθήσεις.
Στην σελίδα 83, αναφέρει την άποψη των καθηγητών για το αδύνατο της αποκατάστασης του αρχικού κειμένου: … Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος…
Περί της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου (θεολογική σημασία, ρόλος του αυτοκράτορα, τα ανύπαρκτα πρακτικά της συνόδου)
Μετά από το θεολογικό χάος και τις αλληλοσυγκρουόμενες φατρίες εντός της Εκκλησίας, ήταν μοιραίο τα πράγματα να οδηγηθούν σε μια σύνοδο όπου θα καθίστατο κριτής των αντιλογιών και θα θέσπιζε μια σταθερή διδασκαλία που θα βασίζονταν σε κάποιες βασικές αρχές, τα δόγματα. Ας θυμηθούμε στο σημείο αυτό, ότι από την εποχή που ο Χριστιανισμός αρχίζει να αναγνωρίζεται και να αποκτά βαθμιαία προνόμια (ενώ παράλληλα σιγά-σιγά οι εθνικές λατρείες αρχίζουν να χάνουν αυτά που είχαν), αρχίζουν και οι Οικουμενικές.
Πριν αναφέρουμε κάποια σημαντικά στοιχεία για την πρώτη αυτή σύνοδο της Εκκλησίας, ας δούμε τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε μέσα από όσα γράφει στο «Πηδάλιο» ο Νικόδημος ο αγιορείτης. Το «Πηδάλιο» είναι ένα βιβλίο του Νικόδημου στο οποίο συγκέντρωσε όλους τους κανόνες της Ορθόδοξης Εκκλησίας (δηλαδή, κανόνες πατέρων που έλαβαν συνοδικό κύρος και κανόνες τοπικών και οικουμενικών συνόδων), τους οποίους σχολίασε. Το δε βιβλίο το ονόμασε έτσι, διότι όπως γράφει ο ίδιος «[…] ωσάν Πηδάλιον, ημπορεί ασφαλέστατα, και ακινδυνώτατα πάσα η του Χριστού Εκκλησία να διευθύνει τον δρόμον του πλοός της». Κοντολογίς, οι κανόνες της Εκκλησίας που περιλαμβάνει το «Πηδάλιο», είναι η επίσημη ερμηνεία των Γραφών. Επίσης, αναφέρει ότι τέσσερα είναι τα νομικά χαρακτηριστικά για να κληθεί μια σύνοδος ως «Οικουμενική».
Πρώτον μεν ιδίωμα όλων των Οικουμενικών είναι, το να συναθροίζωνται δια προσταγών, ουχί του Πάπα, ή του δείνος Πατριάρχου, αλλά δια προσταγών Βασιλικών… Δεύτερον, το να γίνεται ζήτησις περί πίστεως, και ακολούθως να εκτίθεται απόφασις και όρος δογματικός εις κάθε μίαν από τας Οικουμενικάς… Τρίτον, το να ήναι πάντα τα εκτιθέμενα παρ’ αυτών δόγματα και οι Κανόνες, ορθόδοξα, ευσεβή και σύμφωνα ταις θείαις Γραφαίς, ή ταις προλαβούσαις Οικουμενικαίς συνόδοις… Τέταρτον δε και τελευταίον, το να συμφωνήσουν και να αποδεχθούν τα παρά των Οικουμενικών συνόδων διορισθέντα και κανονισθέντα άπαντες οι ορθόδοξοι Πατριάρχαι.
(Πηδάλιο, σ. 104)