Η Ιουλία Δόμνα, γνωστή για την επίδοσή της στην μελέτη της φιλοσοφίας, προστάτιδα των τεχνών, και φίλη των πνευματικών ανθρώπων κατά τον ιστορικό Εδουάρδο Γίββωνα, ανέθεσε στον Φιλόστρατο τον δεύτερο, την σύνταξη του βίου του Απολλωνίου του Τυανέως. Αυτό τοποθετείται πριν το 217 κ. ε. Δηλαδή, πριν το θάνατο της Δόμνας. Ο δε βίος του Απολλωνίου, σύμφωνα με τα εσωτερικά στοιχεία του βίου και των επιστολών του, τοποθετείται στον πρώτο αιώνα κ.ε.

Αυτό που θα μας απασχολήσει είναι η αξιοπιστία των πηγών που έχουμε σε σύγκριση με τις αντίστοιχες για τον Ιησού. Δεν θα αναφερθώ στο ίδιο το περιεχόμενο των ευαγγελίων, ούτε στις αντιφάσεις τους. Αυτό έχει ήδη καταδειχθεί στον παρόντα ιστότοπο μέσα από πληθώρα άρθρων σε αρκετά ικανοποιητικό βαθμό, και τα στοιχεία είναι ήδη γνωστά στους τακτικούς αναγνώστες. Άλλωστε, θα μπορούσε ο καθένας -αφιερώνοντας χρόνο- να διαπιστώσει μετά από προσωπική του μελέτη τις αντιφάσεις που υπάρχουν στις τέσσερις επίσημες διηγήσεις περί του βίου του Ιησού. Χωρίζοντας κανείς σε θεματικές ενότητες τον βίο του Ιησού, μπορεί στη συνέχεια να συγκρίνει εκ παραλλήλου τα γραφόμενα στα τέσσερα ευαγγέλια.

Και για να ακριβολογούμε, τους βίους του Ιησού, διότι αν μελετηθεί κάθε ευαγγέλιο παράλληλα με το άλλο, μας δίνει αντιφατικές εκδοχές των γεγονότων. Ο Νίτσε στο έργο του «Αντιχριστιανός» (και όχι «Αντίχριστος» όπως αποδίδεται), παρατηρεί: «Ομολογώ πως λίγα βιβλία διαβάζω με τόση δυσκολία όσο τα Ευαγγέλια» (παρ. 28). Και αλλού, «Δεν μπορεί να διαβάσει κανείς αυτά τα Ευαγγέλια παίρνοντας επαρκείς προφυλάξεις· κάτω από κάθε λέξη υπάρχει μια δυσκολία. Ομολογώ – και μη με παρεξηγήσετε γι’ αυτό- ότι γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο τα Ευαγγέλια είναι μια απόλαυση πρώτου μεγέθους για έναν ψυχολόγο» (παρ. 44).

Ο Φιλόστρατος είναι γνωστός και έγκυρος φιλόσοφος και λόγιος της εποχής, έχοντας στο ενεργητικό του και άλλα αξιόλογα έργα, όπως το «Βίοι φιλοσόφων». Η γέννησή του τοποθετείται μεταξύ του 160- 170 κ.ε. στην Λήμνο, και η δράση του στην Αθήνα και έπειτα στην Ρώμη, επί αυτοκράτορος Σεπτίμου Σεβήρου, κατά τα έτη 222-235 κ.ε. Αντιθέτως, δεν ξέρουμε τίποτα για τους συγγραφείς των τεσσάρων κανονικών ευαγγελίων. Οι τίτλοι «κατά Μάρκον», «κατά Ματθαίον», «κατά Λουκάν», «κατά Ιωάννην», δόθηκαν μεταγενέστερα από τους αντιγραφείς. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον Π.Τρεμπέλα, «Η επιγραφή κατά Ματθαίον ευαγγέλιον είναι μεν παλαιοτάτη, φαίνεται όμως επιτεθείσα υπό των αντιγραφέων και ίσως ουχί υπό του πρώτου εκ τούτων» (Υπόμνημα εις το Κατά Ματθαίον, σ. 7). Η πρώτη σαφής καταγεγραμμένη απόδοση των ευαγγελίων στους συγκεκριμένους ευαγγελιστές, γίνεται από τον Ειρηναίο της Λυών το 185 κ. ε στο «Έλεγχος και ανατροπή της ψευδωνύμου γνώσεως». Υπάρχουν βέβαια στοιχεία μέσα από τα ίδια τα ευαγγέλια που προδίδουν ότι αυτά δεν γράφτηκαν από αυτόπτες. Αν όμως είναι έτσι, τότε ποιες είναι οι πηγές τους; Οι Γραφές σιωπούν. Σύμφωνα με τους ειδικούς, πρέπει να υπήρχε κάποια πηγή (που την έχουν ονομάσει «Q» και σήμερα είναι χαμένη), από την οποία άντλησε ο συγγραφέας που έγραψε το πρώτο χρονικά ευαγγέλιο, το «κατά Μάρκον». Να σημειωθεί ότι αυτό τοποθετείται περίπου 30 χρόνια μετά τα υποτιθέμενα συμβάντα, κατά συντηρητική χρονολόγηση …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Σήμερα θα δούμε ένα άλλο ενδιαφέρον θέμα που κραυγάζει για την ανιστορικότητα και τη μυθοπλασία των Ευαγγελίων. Ένα θέμα πάνω στο οποίο έχει χυθεί πολύ θεολογικό μελάνι. Την περίπτωση του Ιούδα του Ισκαριώτη και της προδοσίας του.

Ως γνωστόν τα πρώτα χριστιανικά κείμενα που γνωρίζουμε σίγουρα είναι οι Επιστολές, αλλά σε αυτές δεν υπάρχει τίποτα καταχωρημένο περί Ιούδα, τίποτα που να μιλάει για προδοσία και γενικά κανένα σίγουρο στοιχείο για ιστορική εμφάνιση του Ιησού. Τα σενάρια αυτά τα βλέπουμε μόνο στα Ευαγγέλια και ακολούθως κάτι σχετικό θα δούμε στις Πράξεις.

Έχουμε ήδη αναφερθεί στα Ευαγγέλια, ότι είναι πλαστογραφημένα και δεν ξέρουμε τους συγγραφείς τους, Γνωρίζουμε όμως πλέον ότι όλα αντιγράφουν το Κατά Μάρκον, που γράφηκε μακριά από την Παλαιστίνη και δεν έχει ιδέα για την γεωγραφία της, εμπλουτίζοντάς το, διορθώνοντάς το και διαστρέφοντάς το ανά σημεία, για να τονίσουν διαφορετική θεολογία. Έτσι ξεκινάμε από τα Συνοπτικά, συνεχίζουμε με τις Πράξεις και τέλος θα καταλήξουμε στο το Κατά Ιωάννην για να δούμε όλες τις πληροφορίες που μπορούμε να έχουμε και πως διαμορφώνεται πιο εμπλουτισμένο το αρχικό σενάριο …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Σαν συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης περί «ελληνικών κοινοτήτων», θα δούμε έναν πιθανό αντίλογο.

Θα σχολιαστεί αναλυτικότερα μία δημοσίευση εκθειασμού τους και ταυτόχρονα η άποψη “πόσο η Εκκλησία ενδιαφέρθηκε για την εθνική συνείδηση των Ελλήνων”: Οι Έλληνες στην Τουρκοκρατία – Πώς η Εκκλησία διατήρησε την εθνική συνείδηση τών Ελλήνων στην Οθωμανοκρατία, του Βασίλη Μπακούρου, αναδημοσιευμένο στην ΟΟΔΕ από το περιοδικό Τρίτο Μάτι Νο 131 του 2005, αποθηκευμένο εδώ.

Αρχικά προσέξτε καλά την εικόνα που συνοδεύει το κείμενο. Δεν μας δίνει έντονα συναισθήματα μάλλον στενόχωρα;
Ξεκινάμε με τη λεζάντα της εικόνας αυτής, που είναι και περίληψη αυτού που θέλει να μας πει.

Καθημερινή σκηνή ελληνικής οικογένειας την περίοδο της Τουρκοκρατίας (Γεννάδιος Βιβλιοθήκη, στην Αθήνα). Το μικρό κοριτσάκι διαβάζει, πιθανότατα κάποιο εκκλησιαστικό βιβλίο -γραμμένο στην αρχαιοελληνική γλώσσα- ενώ οι άλλοι επιδίδονται στις διάφορες ασχολίες τους. Η διατήρηση της θρησκευτικής συνείδησης παράλληλα με την επαφή με την ελληνική γλώσσα, έκανε τους Έλληνες ικανούς να μπορούν να αντιστέκονται στην απώλεια της ταυτότητας τους είτε αυτή παρουσιαζόταν με τη μορφή απειλής και βαρείας φορολογίας, είτε με τη χορήγηση προνομίων αν υιοθετούσαν μουσουλμανικές κοινωνικές διαδικασίες όπως γάμο με μουσουλμάνο, εκδίκαση από Καδή, κ.λπ. (χωρίς υποχρεωτικά την αποδοχή της μουσουλμανικής πίστης). Αυτή ακριβώς η αντίσταση, που μέσα της περιέχει τη συνειδητή ηθική επιλογή ανεξαρτήτως κόστους, είναι η προϋπόθεση για την αναγωγή ενός ανθρώπου σε «πρόσωπο», και ανταποδίδει τις ελευθερίες που μπορεί να απολαμβάνει ένα ανθρώπινο πρόσωπο ακόμη και υπό καθεστώς σκλαβιάς…

Καταρχάς δεν υπήρχαν τότε Έλληνες, αλλά ελληνόφωνοι ή μη (Αρβανίτες, Σέρβοι κ.λπ.) Ρωμιοί. Το Έλληνες δεν υπήρχε σαν έννοια παρά ίσως σε ελάχιστους λόγιους και μόνο κατά και μετά την δημιουργία του κράτους και τις ζυμώσεις για το όνομά του, μπορούμε να μιλάμε για Έλληνες. Μια διάκριση και συζήτηση που συνεχίζεται πρακτικά μέχρι σήμερα· δηλαδή αν το νέο κράτος αποτελείτο από Έλληνες ή Ρωμιούς και η διάκριση είναι προφανής: Ρωμιός σήμερα είναι αυτός που αισθάνεται ιδεολογικά πιο πολύ απόγονος των Ρωμαίων–Βυζαντινών, Έλληνας αυτός που αισθάνεται πιο πολύ ιδεολογικά απόγονος των αρχαίων Ελλήνων. Όταν δημιουργήθηκε το νέο κράτος μας, ελάχιστοι λόγιοι σε αυτό, ήσαν όσοι έβλεπαν το Βυζάντιο θετικά και ως κάτι διακριτό από τους Οθωμανούς, μια κατάσταση που ανέτρεψε το εκκλησιαστικό κατεστημένο με θεωρητικούς τον Παπαρρηγόπουλο και τον Ζαμπέλιο στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Όταν εμφανίστηκε το ρεύμα των νεορθόδοξων (λίγο μετά το 1980), εμφανίστηκε και η έννοια των “ελληνικών κοινοτήτων”, που υπήρχαν επί Οθωμανοκρατίας σαν μια ιδανική μορφή αυτοθέσμισης, που παραπέμπει τελικά στην αρχαία δημοκρατία, με σκοπό να δειχθεί μια αδιάσπαστη συνέχεια “ελληνικότητας” που διέσωσε ο “Ελληνοχριστιανισμός”.

Σαν μότο αυτής της ιδέας μπορεί ίσως να χαρακτηριστεί το γνωστό δημοφιλές άσμα «ας κρατήσουν οι χοροί»:

Ας κρατήσουν οι χοροί
και θα βρούμε αλλιώτικα
στέκια επαρχιώτικα βρε
ώσπου η σύναξις αυτή
σαν χωριό αυτόνομο να ξεδιπλωθεί

Mέχρι τα ουράνια σώματα
με πομπούς και με κεραίες
φτιάχνουν οι Έλληνες κυκλώματα
κι ιστορία οι παρέες

…

Kι είτε με τις αρχαιότητες
είτε με ορθοδοξία
των Eλλήνων οι κοινότητες
φτιάχνουν άλλο γαλαξία

Τι να φταίει η Bουλή
τι να φταιν οι εκπρόσωποι
έρημοι και απρόσωποι βρε
αν πονάει η κεφαλή
φταίει η απρόσωπη αγάπη που `χε βρει

Mα η δικιά μας έχει όνομα
έχει σώμα και θρησκεία
και παππού σε μέρη αυτόνομα
μέσα στην τουρκοκρατία

Το κείμενο έχει πολύ ενδιαφέρον σαν ψυχογράφημα του Νεοέλληνα και μπορεί επίσης να έχει και ενδιαφέρουσες αναγνώσεις.

Θέτει ως “ελληνικότητα” την Ορθοδοξία μαζί με “τις αρχαιότητες”, σε πλήρη σύμπνοια με το καλούμενο ελληνοχριστιανικό ιδεώδες που οδηγώντας σε “άλλο γαλαξία” από την μία δείχνει μία ανάταση, από την άλλη μία ουτοπία.

Τί είναι αυτές οι “αρχαιότητες”; …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Ο Ιησούς ως ιστορικό πρόσωπο Β’

Το θέμα της ιστορικότητας του Ιησού, είναι κάτι που πονάει ιδιαίτερα τους απολογητές και κατά καιρούς εμφανίζονται σχετικές δημοσιεύσεις υπογεγραμμένες από “επιστήμονες”, ελπίζοντας με αυτόν τον τρόπο να περιορίζουν τις δεδομένες διαρροές. Όλες οι δημοσιεύσεις αυτές ανακυκλώνουν τα ίδια και τα ίδια, άλλες κάποιες είναι πιο εφευρετικές. Μια τέτοια δημοσίευση θα δούμε σήμερα που είναι υπογεγραμμένη από τον Κωνσταντίνο Σχοινοχωρίτη, και που περιλαμβάνει περισσότερα στοιχεία από την προηγούμενη αντίστοιχη.

Ο κος Σχοινοχωρίτης είναι επίσης επιστήμων: ιστορικός, αρχειονόμος–βιβλιοθηκονόμος και υποψήφιος διδάκτωρ και θα δούμε αν η επιστημονική του κατάρτιση ήταν επαρκής τελικά για μια τεκμηριωμένη ιστορική τοποθέτηση όπως προβάλει.

Ο Ιησούς δεν ήταν εξ αρχής κάποιο σημαίνον ιστορικό πρόσωπο, αλλά ένας ηγέτης μιας ομάδας ανθρώπων που κατοικούσαν σε μία από τις μικρότερες και ασήμαντες επαρχίες και λόγω της ταπείνωσής του δε συγκέντρωσε πάνω του όσο ζούσε «δημοσιότητα». Όμως, την ιστορικότητα του Ιησού δεν την αμφισβητούν ούτε οι άθεοι.

Η ιστορία δεν ασχολείται μόνο με ιστορικά πρόσωπα, δηλαδή που να προέρχονται από σημαντικό και επώνυμο περιβάλλον. Αντίθετα έχουμε πληθώρα προσώπων για τα οποία η ιστορία ασχολήθηκε πολύ ή λίγο, που δεν ήταν εξ αρχής σημαίνοντα όπως για παράδειγμα ο Σπάρτακος, με τον οποίον η ιστορία ασχολήθηκε πολύ, ή ο Ιησούς του 63 κ.χ. που προφήτευε την πτώση της Ιερουσαλήμ και η δράση του αναφέρεται με λίγες φράσεις στον Ιώσηπο μόνον. Ειδικά στον Ιώσηπο αναφέρεται η δράση αρκετών μεσσιών της περιοχής μη σημαινόντων φυσικά, και τα προβλήματα που δημιούργησαν μέχρι να γίνει η Καταστροφή, μάλιστα συνέτειναν σε αυτή.
Από την άλλη μεριά τα ίδια τα Ευαγγέλια παρουσιάζουν τον Ιησού ως γνωστό ομιλητή που τον άκουσαν ή ήρθαν σε επαφή μαζί του, χιλιάδες ανθρώπων από την Ιουδαία μέχρι και την Συρία:

…
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »