Πάρε-Δώσε

Το βιβλίο τού ευθυμογράφου Δημήτρη Ψαθά, «Η Θέμις έχει κέφια», είναι μια συλλογή ευτράπελων δικαστικών υποθέσεων, δοσμένα με μια ανάλογη ανάλαφρη διάθεση.

Όπως γράφει και ο ίδιος ο συγγραφέας, στην πρώτη έκδοση τού βιβλίου (1937):

«Επειδή, θέματα ανεξάντλητα διά πάσης φύσεως έργα προσφέρει η Θέμις…

Διά ταύτα: Από τα κέφια τής Θέμιδος θα προσπαθήσωμε να αντλήσωμε και πάλιν ευθυμίαν, όχι διά να δρέψωμεν δάφνας φιλολογικάς, αλλά μόνον εν -έστω- χαμόγελο από τα χείλη σου, ω συνωφρυωμένε και κατσούφη και δύστροπε Έλλην αναγνώστα!» …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

«Βρίσκονταν σε πλάνη όλοι εκείνοι οι Ευρωπαίοι που νόμισαν ότι μετά την αποτίναξη τού βάρους τής μωαμεθανικής βαρβαρότητας στην Ελλάδα, η αναλλοίωτη, αμάραντη και νεανική φυλή τών Ελλήνων, μετά από μακρόχρονη καταστολή, ξαναπετάχτηκε στα ύψη… Οι Αλβανοί, πανάρχαιοι γείτονες της Ελλάδος, αποτελούν σήμερα την πλειοψηφία τών κατοίκων τού νέου βασιλείου· οι ίδιοι ενεργητικοί Αλβανοί που κατά τον πόλεμο τής ανεξαρτησίας, έκαναν τούς μεγαλύτερους άθλους στη θάλασσα και στη στεριά… Ο ελληνικός λαός, που πριν από τον Τρωικό Πόλεμο έως και τον 6ο αιώνα μ.Χ. κατοίκησε στην Πελοπόννησο και την χερσαία χώρα βορειότερα, δεν υπάρχει πια σήμερα. Ατυχείς περιστάσεις κάθε είδους, επέφεραν την τελειωτική παρακμή του, τον περιορισμό σε τελείως ασήμαντα υπολείμματα και την επιμιξία με ξένους, ώστε να σβήσει ολοκληρωτικά ο αρχικός χαρακτήρας και να εξαλειφθούν μέσα στον γενικό μετασχηματισμό, ακόμα και τα τελευταία ίχνη τού αρχαίου ελληνικού βίου…».
Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράγιερ

Ο Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράγιερ γεννήθηκε το 1770 στο Τιρόλο τής Αυστρίας. Καταγόταν από αγροτική οικογένεια και, με την υποστήριξη καθολικών μοναχών, φοίτησε στην εκκλησιαστική σχολή τού Μπρίξεν και αργότερα στη θεολογική σχολή του Ζάλτσμπουργκ, όπου εκτός από θεολογία σπούδασε ανατολικές γλώσσες και Ιστορία. Κατόπιν σπούδασε νομικά στο πανεπιστήμιο του Λάντσχουτ τής Βαυαρίας. Το 1818 διορίστηκε γυμνασιακός δάσκαλος στο Άουγκσμπουργκ τής Βαυαρίας και το 1826 καθηγητής στο φιλολογικό λύκειο τού Λάντσχουτ. Ενώ όμως προοριζόταν για Βενεδικτίνος μοναχός, τελικά δεν περιβλήθηκε το μοναχικό σχήμα. Οι ελεύθερες ιδέες του τον έφεραν σε σύγκρουση με τις εκκλησιαστικές αρχές. …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Η συγγραφή του ετυμολογικού αυτού λεξικού βασίστηκε σ’ ένα κυρίως δόγμα. Το δόγμα αυτό υποστηρίζει ότι η ελληνική γλώσσα δεν δόθηκε στους ανθρώπους της από κάποιον θεό ή άνθρωπο ή μέγα νομοθέτη ή εξωγήινο, αλλά είναι γέννημα θρέμμα των ανθρώπων που έζησαν στον συγκεκριμένο τόπο, οι οποίοι επί εκατομμύρια χρόνια την διαμόρφωσαν, ζυμώνοντας και πλάθοντας τους φθόγγους, τους οποίους εκφωνούσαν οι ίδιοι λόγω αισθημάτων ή συναισθημάτων τους, με τους ήχους που άκουγαν από τα στοιχεία της φύσης, τα ζώα και τα εργαλεία τους. Είναι δε ολοφάνερο ότι κάποτε, πριν τον Όμηρο, κάποιες γενιές Ελλήνων, με τάξη, λογική και καλλιτεχνική έφεση, διαμόρφωσαν το λογοτεχνικό αυτό εργαλείο που λέγεται ελληνική γλώσσα …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

«Μη ρωτάς για τη νίκη. Πολέμα».
Νίκος Καζαντζάκης («Ασκητική»)

Τα μικρά αυτά κείμενα αγγίζουν, πιστεύω, όχι μόνο την ιστορία της τέχνης, αλλά σύγκαιρα προσπαθούν να δώσουν εξηγήσεις για τα αίτια και τα αιτιατά που τη γέννησαν. Κι ακόμα, πόσο αυτή επηρεάστηκε από τα ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα και πόσο, με τη σειρά της, επηρέασε αυτό που ονομάζουμε «κοινωνικό γίγνεσθαι». Προσπάθησα να δω την τέχνη και τα φαινόμενά της, όχι μέσα από τους μετεωρισμούς του ιδεαλισμού, αλλά πατώντας στο έδαφος της αντικειμενικής πραγματικότητας. Να δω την ουσία των πραγμάτων κι όχι τους ίσκιους και τις απατηλές ομίχλες που τα περιβάλλουν. Η λαθεμένη αντίληψη ότι η τέχνη είναι μια μέθοδος προβολής του ωραίου, έχει και στην εποχή μας πολλούς υποστηρικτές. Η αρνητική αυτή θέση αφαιρεί από την τέχνη το δυναμικό της στοιχείο, που δεν είναι άλλο από τον ωφελιμιστικό της προορισμό. Η τέχνη δεν είναι παιχνίδι, αλλά η συνέπεια μιας υπαρκτής αναγκαιότητας. Το ωραίο στην περίπτωση της αληθινής τέχνης είναι το μέσο με το οποίο ο καλλιτέχνης δημιουργός προσπαθεί να προωθήσει τις θέσεις και τις γνώσεις του.

Είναι βέβαιο πως η τέχνη είναι κάτι ξεχωριστό μέσα στην ιστορία της ζωής. Κι’ ακόμα πως στον αέναο αγώνα του ανθρώπου για τη δημιουργία του πολιτισμού και την ηθική του ανάταση, η τέχνη διεδραμάτισε ρόλο αποφασιστικό. Λένε πως πυρήνας του πολιτισμού σε κάθε εποχή είναι η τέχνη. Πως ψηλαφεί απαντήσεις σε αγωνιώδη ερωτήματα, που πάντα απασχολούσαν τον άνθρωπο. Η αντίληψη αυτή έχει παλιούς και σεβαστούς προγόνους. Η λογοτεχνία, που είναι η ναυαρχίδα της τέχνης, δικαιωματικά βρίσκεται στη θεματογραφία των πιότερων κειμένων. …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

«Πολλές φορές πεθύμησα να γράψω τον βίο και την πολιτεία τού Αλέξη Ζορμπά, ενός γέρου εργάτη που πολύ αγάπησα.

Ο πρώτος στάθηκε για μένα το γαληνό κατάφωτο μάτι -σαν τον δίσκο τού ήλιου- που φωτίζει με απολυτρωτικιά λάμψη τα πάντα· ο Μπέρξονας με αλάφρωσε από άλυτες φιλοσοφικές αγωνίες που με τυραννούσαν στα πρώτα νιάτα· ο Νίτσε με πλούτισε με καινούριες αγωνίες και μ’ έμαθε να μετουσιώνω τη δυστυχία, την πίκρα, την αβεβαιότητα σε περηφάνια· κι ο Ζορμπάς μ’ έμαθε ν’ αγαπώ τη ζωή και να μη φοβούμαι τον θάνατο».
Νίκος Καζαντζάκης …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »