Πάρε-Δώσε

«Φάκελος της Κύπρου» ονομάζεται όλο το αρχείο της αίθουσας επιχειρήσεων και όλων των σχετικών υπηρεσιών που αφορά την ελληνοτουρκική κρίση και την τραγωδία της Κύπρου το 1974 (στρατιωτική επέμβαση και κατοχή του βορείου τμήματος της Κύπρου απ’ τους Τούρκους με τις επιχειρήσεις «Αττίλας 1» και «Αττίλας 2»). Το υλικό συγκεντρώθηκε από επιτροπές αξιωματικών, με εντολή του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Ευάγγελου Αβέρωφ, κι αφού σφραγίστηκε με την επιγραφή «Αρχείον Ελληνοτουρκικής Κρίσεως 1974», παραδόθηκε στην πολιτική εξουσία (κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή), με τελικό σκοπό την δικαστική έρευνα και δίωξη των υπευθύνων.

Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη, καθώς με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (αριθμός Π.Υ.Σ. 45/7-3-75), όλο το αρχείο, μαζί με επιπρόσθετο αρχείο που συγκέντρωσε η Επιτροπή της Βουλής για το «Κυπριακό», τοποθετήθηκε και σφραγίστηκε σε κιβώτια κι έκτοτε φυλάσσεται σε αποθήκη της Βουλής. Στις 3-5-1976 η Πράξη ενισχύθηκε με Υπουργική Απόφαση του υπουργού Δικαιοσύνης Κωσταντίνου Στεφανάκη, με την οποία ανεστάλη η ποινική δίωξη κατά παντός υπευθύνου, με το αιτιολογικό ότι «…ανακύπτει κίνδυνος να προκύψουν γεγονότα ικανά να διαταράξουν τας διεθνείς σχέσεις της Ελλάδος μετ’ άλλων κρατών…». Οι εικασίες και οι φήμες, αιτιολογούν την απόφαση αυτή, ως κίνηση αυτοπροστασίας των πολιτικών (Ελλήνων και Ελληνοκυπρίων), καθώς φέρονταν να προέκυπταν βαρύτατες ευθύνες γι’ αυτούς (εκτός απ’ αυτές των στρατιωτικών), σε συνάρτηση και με τον βαθμό επέμβασης ξένων δυνάμεων (Αμερικανών και Βρετανών) στα τότε δρώμενα και τις εξελίξεις. Έκτοτε, πάντα υπήρχαν και υπάρχουν οι επιφυλάξεις, για το αν το αρχείο παραμένει αμετάβλητο χωρίς να έχει αλλοιωθεί ή αφαιρεθεί κάτι απ’ τους άμεσα ενδιαφερόμενους.

Το 1986, επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου, δημιουργήθηκε Εξεταστική Επιτροπή για να εξετάσει τον «Φάκελο της Κύπρου», αλλά τα δυο πορίσματα που προέκυψαν το 1988 (ένα του ΠΑΣΟΚ κι ένα της Νέας Δημοκρατίας) θεωρήθηκαν, εκτός από πορίσματα-παρωδίες (επέρριπταν τις περισσότερες ευθύνες στους ξένους, ακόμη και στους…Σοβιετικούς, υποβαθμίζοντας το περίφημο «Η Κύπρος κείται μακράν» του Κωνσταντίνου Καραμανλή και «ψελλίζοντας» κάποιες ευθύνες για τον τότε υπουργό Εθνικής Άμυνας, Ευάγγελο Αβέρωφ), ως πρόσχημα για το οριστικό κλείσιμο του «Φακέλου της Κύπρου», χωρίς την απόδοση ουσιαστικών ευθυνών και άσκηση ποινικών διώξεων.

Το 2008, ο νομικός Στέλιος Γρηγορίου κατέθεσε μήνυση «κατά παντός υπευθύνου, στρατιωτικού και πολιτικού προσώπου, ενεχομένου εις τα γεγονότα της Κυπριακής προδοσίας» και αίτημα στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, ζητώντας την ανάκληση της Υπουργικής Απόφασης του 1976, που απέκλειε την απόδοση ευθυνών και την ποινική δίωξη των υπευθύνων. Το αίτημα αυτό απερρίφθη με το αιτιολογικό ότι «δεν εκλείπουν οι λόγοι αναστολής των λόγων της ποινικής δίωξης των υπευθύνων για τα εγκλήματα της κυπριακής τραγωδίας»…

Τα Κράβαρα -κι όχι «Γκράβαρα», όπως λανθασμένα έχει επικρατήσει να προφέρεται- είναι μια ορεινή περιοχή της επαρχίας Ναυπακτίας, στον Νομό Αιτωλοακαρνανίας που περιλαμβάνει περίπου 45 χωριά. Επί Ιωάννη Καποδίστρια αποτελούσε ιδιαίτερη διοικητική περιφέρεια αποτελούμενη από 10 χωριά, η οποία έπαψε να υφίσταται επί βασιλείας του Όθωνα.

Η φράση «κατέβηκε απ’ τα Κράβαρα» έχει αρνητική σημασία και δηλώνει τον άνθρωπο χαμηλής κοινωνικής στάθμης, καθώς και τον άσχετο, αμόρφωτο, φτωχό, απολίτιστο κ.λπ. Το κακό όνομα οι Κραβαρίτες το απέκτησαν, σύμφωνα με την λαογραφία, κυρίως εξαιτίας της «τέχνης» της επαιτείας που εξασκούσαν, επισκεπτόμενοι διάφορα μέρη της Ελλάδος, ωθούμενοι από την φτώχεια που μάστιζε τον άγονο τόπο τους. Γνωστοί έγιναν οι Κραβαρίτες και σε άλλους τομείς, όπως ο κομπογιαννιτισμός και η μαγεία. Υπήρχαν βέβαια και οι Κραβαρίτες που προσπαθούσαν έντιμα και εργαζόμενοι ποικιλοτρόπως, να βγάλουν τα προς το ζην, αλλά επισκιάστηκαν απ’ την κακή φήμη των έτερων Κραβαριτών.

Όσον αφορά την προέλευση της ονομασίας, υπάρχουν μερικές εκδοχές:
1. Βάσει γραπτών στοιχείων τουρκικών πηγών, το όνομα «Κράβαρα» δόθηκε σε αυτή την περιοχή, από τους τιμαριούχους, που ανήκαν στην ελίτ (εκλεκτή) χριστιανική οικογένεια Kravar και στους απογόνους της, όπως αποδεικνύεται από επίσημα Φορολογικά Κατάστιχα (Defteri) των Τρικάλων του 1454-55 και του 1466-67, σύμφωνα και με τις συνήθειες εκείνων των εποχών. Εξάλλου, σε χάρτη Άγγλου αυτοκρατορικού γεωγράφου (1827), η εν λόγω περιοχή ονομάζεται «Kravari», από το όνομα εξέχοντα φεουδαλικού ηγέτη της βυζαντινής περιόδου (324-1453), οι οικογένειες του οποίου ήταν ιδιοκτήτες μεγάλου τιμαρίου στην περιοχή, μετά την προσάρτησή της από τους Οθωμανούς.
2. Η λαϊκή παράδοση αναφέρει ότι οι κάτοικοι της ορεινής Ναυπακτίας κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας πολεμούσαν με ανδρεία και μένος εναντίον του εχθρού. Από την υπόδειξη και κραυγή των παλικαριών, «στη κάρα βαρείτε» (κάρα=κεφάλι, δηλαδή κατακέφαλα), ώστε το χτύπημα να είναι εξοντωτικό, προήλθε η προσωνυμία Κράβαρα και Κραβαρίτες, κόβοντας το «α».
3. Ο Γ. Βλαχογιάννης γράφει πως η λέξη «Κράβαρα» προέρχεται από το όνομα του ηπειρωτικού χωριού Καράμπαρα.
4. Ο καθηγητής Φουρίκης, που ασχολήθηκε με τη γλώσσα των αλβανοφώνων της Αττικής, υποστηρίζει πως η λέξη «Κράβαρα» προέρχεται από την λατινοαλβανική λέξη «Cravel», που σημαίνει φαράγγι, μέρος με πέτρες, βράχος.
5. Σύμφωνα με τον Γ. Κωτσόπουλο, η λέξη «κράβαρα» είναι σλαβική και σημαίνει γελαδότοπος, βοϊδολίβαδο. Και η λέξη κραβαρίτης σημαίνει βουκόλος, γελαδάρης.

Το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» είναι μια ιδιαίτερη ψυχολογική κατάσταση, κατά την οποία ο όμηρος δένεται συναισθηματικά, ή τρέφει συμπάθεια προς τον απαγωγέα του. Ο όρος καθιερώθηκε από τον Σουηδό ψυχίατρο και εγκληματολόγο, Nils Bejerot.

Το φαινόμενο αυτό μελετήθηκε για πρώτη φορά, με αφορμή ένα συμβάν στην Σουηδία. Στις 23 Αυγούστου του 1973 δύο οπλισμένοι ληστές (ο ένας εκ των οποίων δραπέτης των φυλακών) εισέβαλαν στην τράπεζα «Sveriges Kredidbank» της Στοκχόλμης και για 131 ώρες (6 ημέρες) κράτησαν ομήρους τρεις γυναίκες κι έναν άνδρα (υπάλληλοι της τράπεζας), γύρω απ’ τους οποίους είχαν τοποθετήσει δυναμίτη.

Κατά την διάρκεια, αλλά και με την λήξη της περιπέτειας, με την σύλληψη των ληστών, παρατηρήθηκε μια παράξενη συμπεριφορά των ομήρων. Αρνήθηκαν την απελευθέρωσή τους, αντιστάθηκαν στην προσπάθεια των αρχών να τους διασώσουν, αρνήθηκαν να καταθέσουν στο δικαστήριο εναντίον των απαγωγέων τους, στις συνεντεύξεις που έδωσαν υποστήριζαν τους εγκληματίες που τους κρατούσαν δέσμιους, ενώ αργότερα η μία γυναίκα απ’ τις τρεις πραγματοποίησε έρανο για την υπεράσπιση των ληστών στο δικαστήριο και μια άλλη αρραβωνιάστηκε τον έναν απ’ τους δυο απαγωγείς της.

Το φαινόμενο ταύτισης ομήρου και απαγωγέα, παρατηρήθηκε και μελετήθηκε και σε άλλες απαγωγές αργότερα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι παρατηρείται σε όλες.

Υπάρχει η γενική αίσθηση, πως η εμφάνιση του ομφαλού του ανθρώπου, εξαρτάται εν πολλοίς από το πόσο καλό…κόμπο κάνει ο γιατρός όταν τον αποκόπτει κατά τον τοκετό. Κάτι τέτοιο δεν είναι αληθές. Όπως και να τον δέσει τον ομφαλό ο γιατρός, ακολουθείται μια φυσική διαδικασία στο τέλος της οποίας ο λώρος στεγνώνει, ξεραίνεται και πέφτει μόνος του από την ρίζα του. Ο λόγος που ο ομφαλός (αφαλός) ορισμένων είναι διογκωμένος προς τα έξω, οφείλεται σε κάποιου είδους κοίλης που εντοπίζεται στο σημείο εκείνο και αναγκάζει τον ομφαλό να «πεταχτεί» προς τα έξω.

Η διαφορά ανάμεσα σ’ έναν «πεταχτό» ομφαλό και σε έναν «φυσιολογικό» εντοπίζεται μόνο στην αισθητική άποψη, καθώς ιατρικά δεν δημιουργεί κανενός είδους πρόβλημα.

Η λέξη «νισάφι», είναι τουρκικής προέλευσης και πιο συγκεκριμένα, αποτελεί παραφθορά τής τουρκικής λέξης «insaf», που σημαίνει «έλεος».

Αποτελεί επιφώνημα αγανάκτησης, απελπισίας και δυσφορίας. Η χρήση της συναντάται μόνο στην φράση «Νισάφι πια!» (ή απλά «Νισάφι!»).