Πάρε-Δώσε

Στα μέσα του 2ου αιώνα, το χριστιανικό κίνημα είχε ενδυναμωθεί αρκετά, ώστε να φιλοδοξεί να κερδίσει οπαδούς μέσα από τους κύκλους των μορφωμένων. Εκκλησιαστικοί ηγέτες επιδίδονταν σοβαρά στο έργο της καταπολέμησης της ελληνικής φιλοσοφίας -συχνά υπό τη μορφή γραπτής «απολογίας», δηλαδή υπεράσπισης που στρεφόταν κατά των Εθνικών αλλά και αντιπάλων χριστιανικών παρατάξεων. Οι επιθέσεις κατά του Επικουρισμού μέσα από τα έργα αυτά αποτελούσαν κοινοτοπία, όπως φαίνεται λ.χ. στον «Λόγο προς Έλληνας» του Τατιανού, στην «Απολογία υπέρ χριστιανών προς τη Ρωμαϊκή Σύγκλητο» του Ιουστίνου Μάρτυρος, στον «Προτρεπτικό προς Έλληνας» και στους «Στρωματείς» του Κλήμη Αλεξανδρείας*, στο πεντάτομο βιβλίο «Κατά των αιρέσεων» του Ειρηναίου (επισκόπου της Λυών) κ. α.
[* «Φιλοσοφίαν μεν ου πάσαν, αλλά την επικούρειον, ης και μέμνηται εν ταις Πράξεσιν των αποστόλων ο Παύλος διαβάλλει, πρόνοιαν αναιρούσαν και ηδονήν εκθειάζουσαν». (Κλήμης Αλεξανδρεύς Στρωματείς, 11.51)]

Δύο κεντρικές ιδέες διέτρεχαν την πολεμική των πρώιμων απολογητών: Πρώτον, ότι η ελληνική φιλοσοφία ήταν άξια χλευασμού, διότι οι Έλληνες φιλόσοφοι διαφωνούσαν μεταξύ τους σε απελπιστικό σημείο. Οι απολογητές χρησιμοποιούσαν τις διαφωνίες μεταξύ των Ελλήνων -τις πρόβαλλαν συστηματικά- ως απόδειξη ότι το ανθρώπινο πνεύμα δεν μπορούσε να φτάσει σε οριστικά συμπεράσματα και να οδηγήσει στην αλήθεια. (Κατά ειρωνεία της ιστορίας, την ίδια εποχή μαίνονταν οι διαμάχες μεταξύ των ίδιων των χριστιανών…).

Δεύτερο στοιχείο, ήταν η άμεση επίθεση κατά της επικούρειας άρνησης της θείας πρόνοιας και της μετά θάνατον ζωής, κατά της επικούρειας υλιστικής ατομικής φυσικής και της θέσης ότι η ηδονή αποτελεί υπέρτατο αγαθό. Ενώ οι πρώιμες απολογίες συνήθως τοποθετούσαν τον Επίκουρο αδιακρίτως μαζί με τους άλλους φιλοσόφους, στις κατοπινές δεκαετίες σημειώθηκε σημαντική αλλαγή. Μέγας αντίπαλος του επικουρισμού αναδείχτηκε ο Τερτυλλιανός (αρχές 3ου αιώνα). Σε αντίθεση με τους προηγούμενους χριστιανούς απολογητές, ο Τερτυλλιανός είχε μεν συλλάβει τον καταφανή παραλογισμό της αντιεπικούρειας επιχειρηματολογίας του, όμως το μένος του πυροδοτούνταν από την τάση ορισμένων αιρετικών να υιοθετούν επικούρεια δόγματα για να υποστηρίξουν ότι είναι αδύνατη η ανάσταση νεκρών σωμάτων ή ότι δεν υπάρχει θεία πρόνοια. Ο φανατισμός του ενάντια στον Επικουρισμό και άλλες ελληνικές φιλοσοφίες και στην επίδραση τους στους αιρετικούς, απεικονίζεται με τον καλύτερο τρόπο στο έργο του «Εντολές κατά αιρετικών» {De Proescripftone Hoereticorum – 220 μ.Χ), στο κεφάλαιο με τίτλο, «Η ειδωλολατρική φιλοσοφία γεννήτωρ των αιρέσεων· η σχέση ανάμεσα στην απόκλιση από την χριστιανική πίστη και στα αρχαία συστήματα της ειδωλολατρικής φιλοσοφίας», όπου γράφει: «Τα δόγματα αυτά είναι έργα ανθρώπων και δαιμόνων και απευθύνονται σε αφτιά που λαχταρούν να δεχτούν τη σοφία ετούτου του κόσμου. Ο Κύριος ετούτη τη σοφία την αποκάλεσε μωρία». Λίγο παρακάτω ξεσπά: «Τί σχέση μπορεί να έχει η Αθήνα με την Ιερουσαλήμ; Τι σχέση μπορεί να έχει η Ακαδημία με την Εκκλησία;». …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Είμαι απολύτως σίγουρος ότι όλοι σας γνωρίζετε τι σημαίνει η λέξη «πνευματικότητα». Κατ’ ακρίβεια είμαι τόσο βέβαιος που απλά θα παραθέσω μια γενική ερμηνεία, έτσι για να σας φρεσκάρω την διαυγή υπόληψη των πολύτιμων αξιών σας. Πνευματικότητα. λοιπόν, είναι η απόλυτη ή άυλη πραγματικότητα, ένα εσωτερικό μονοπάτι, το οποίο επιτρέπει στο άτομο να ανακαλύψει την υπόσταση της ύπαρξής του, τις βαθύτερες αξίες και το νόημα για το οποίο ζει.

Ο πρώιμος άνθρωπος κατέβηκε από τα δέντρα πριν μερικά εκατομμύρια χρόνια. Με το που κατέβηκε προσπαθούσε πάντα να επιβιώσει μέσα από ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον που ήταν κάθε άλλο παρά φιλικό. Προικισμένος με τον ξεχωριστό διογκωμένο εμπρόσθιο λοβό, πάντοτε πείσμωνε να υπερτερήσει των υπολοίπων φτωχών χαρακτηριστικών του, όπως η άθλια όραση και η μηδενική όσφρηση σε σχέση με τα άλλα ζώα. Επενδύοντας λοιπόν στην εγκεφαλική του διάπλαση έσπαζε καρύδες, έκανε εργαλεία και όταν έβλεπε κάτι που δεν μπορούσε να το εξηγήσει ή ήταν πάνω από την κατανόησή του, απλά του έδινε την ερμηνεία «θεός» και στην ελεύθερη του ώρα συλλογιζόταν μέσα από βαθιά κατάνυξη για τα μυστήρια τα οποία σκέπαζαν την σκληρή του πραγματικότητα. Αυτός ήταν ο πρώτος πνευματικός άνθρωπος. Μεταγενέστερα, αυτοί που μπορούσαν να αρθρώσουν δυο λέξεις παραπάνω από τους άλλους, αποκόμισαν και κάποιο ανώτερο πνευματικό αξίωμα και μαζί με τον πολυτάλαντο κυνηγό/αρχηγό της παρέας δημιούργησαν την πρώτη κοινωνία. Όσο ο πνευματικός μιλούσε με λόγια του αέρα μέσα από την άγνοιά του, ο κυνηγός και οι άλλοι προσπαθούσαν να κάνουν εργαλεία όπως τόξα, τροχούς που βοηθούσαν στην κατανόηση του περιβάλλοντός τους, αλλά και στην επιβίωση. Λίγο πολύ, αυτό συμβαίνει και σήμερα.

Οι πνευματικοί υπάρχουν και ζούνε σαν βδέλλες σε ολόκληρο τον κόσμο. Πολλές φορές θα τους δείτε να λιάζονται πάνω σε μια πέτρα, άλλοτε να κρατούν βασιλικά σκήπτρα, αλλά γενικά ποτέ δεν είναι παραγωγικοί στο σύνολο, παρά μόνο για να χαϊδεύουν τα αδαή αφτιά των ανθρώπων και να τους προσφέρουν κάποια ικανοποίηση που δήθεν θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν την φύση τους. Η ειρωνεία είναι, ότι αυτά τα άτομα δεν είναι πνευματικοί αλλά χαραμοφάηδες τσαρλατάνοι που βαριούνται να κάνουν κάτι και κοροϊδεύουν τον κόσμο, με λόγια για δήθεν ύπαρξη ενός ανώτερου νοήματος, πνεύματος, σκοπού ή ότι άλλης βλακείας φανταστείτε. Αυτοί δεν προσφέρουν κάτι καλό στην κοινωνία. Αντιθέτως εισπράττουν δισεκατομμύρια σε λεφτά, έχουν πολιτική δύναμη και γεμίζουν τα αφτιά του κάθε ανθρώπου με κάθε λογής ψέμα. Φυσικά φροντίζουν τις υπηρεσίες τους να τις ανταμείβονται χωρίς να το παίρνετε είδηση. Ονομάζονται εκκλησίες, Βίβλοι, Βούδες, Κοράνια, οι μύθοι του Ηρακλή ή οι βίοι των αγίων. Το παζάρι είναι γεμάτο και φροντίζει αν δεν πάρετε από το ένα θα πάρετε από το άλλο. …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Ο παπάς, οποίος είναι σήμερα, είναι μία ειδεχθής παραμόρφωση του ιερέως.

Η διαγωγή του μέσα στα ράσσα εϊν’ εκείνη που ήτο και πριν της μεταμφιέσεώς του. Ο παπάς τούτος εξακολουθεί να κλέφτη, να ψευδομαρτυρή, ν’ αφορκίζη, να είναι πόρνος, μέθυσος, χαρτοπαίκτης, βλάσφημος, κάποτε δε και πλήκτης, και πλαστογράφος…και να κάνη σαρακοστάδες.

Εκτελεί τις εκκλησιαστικές υπηρεσίες του κατά συνήθειαν, χωρίς να βάνη σ’ αυτές νόημα άλλο, εκτός εκείνου της εξασκήσεως έργου, αλλά έργου ακαταλήπτου δι’ αυτόν, ως και διά τους λοιπούς εκκλησιαζομένους άλλους.

Είναι άνθρωπος της υστέρας κοινωνικής τάξεως, εις την οποίαν στρατολογείται η παπαδουλιά μας, και είναι κάκιστης αναθροφής, κάκιστης διαγωγής, αμαθέστατος, γλιδής, βρόμιος και φιλάργυρος.

Το επάγγελμά του όθεν είναι μάταιο, αναξιότιμο, καταφρονεμένο. Όσοι το ορέγονται, θα είναι άξιοι διά αυτό· ανίκανοι δε και διά τις υποδεέστερες εκείνες εργασίες της ιδίας των τάξεως.

Ο άνθρωπος τούτος, ενδυμένος την παπαδοσύνη, μπαίνει μέλος εις σε μία φυλή η οποία ζη μέσα στην κοινωνία, αλλά χωρισμένη από την κοινωνία, με φορεσιά ιδιαίτερη, με συμφέροντα ιδιαίτερα, και με χαρακτήρα ιδιαίτερον ιδικόν της. Η φορεσιά του τον χωρίζει οφθαλμοφανώς από τη λοιπή κοινωνία. Τα συμφέροντά του είναι εναντία της πνευματικής αναπτύξεως και προόδου της κοινωνίας. Και ο χαρακτήρας του είναι εγωιστικός και αφιλάνθρωπος.

Χαίρεται παρομοίως όταν γεννιέται, όταν υπανδρεύεται, και όταν αποθνήσκη άνθρωπος. Όχι διότι γεννιέται, υπανδρεύεται, ή αποθνήσκει, αλλά διότι σ’ όλες τις περιστάσεις πιάνει χρήματα. Τα καλά και τα κακά της κοινωνίας, του είναι παρομοίως αδιάφορα.

Αλλά η παπαδοσύνη σήμερα είναι και αυτή έργον σαν όλα τ’ άλλα έργα· και ο παπαδωνόμενος εκλέγει στον παπαδισμόν του το έργον όπου του είναι καταλληλότερο, ζητώντας εις αυτό τη μεγαλύτερή του ωφέλεια, το μεγαλύτερό του συμφέρον.

«Ναν το πάρη ο Διάολος το έργο πόπιασα. Καλύτερο ήτανε το πρώτο μου», έλεγ’ ένας παπάς, πρώην ταμπακάς.

Ιδού ο παπάς μας οποίος είναι.

Πηγή: «Ιδού ο άνθρωπος» (Ανδρέας Λασκαράτος)

Το μακάριο και άφθαρτο ον, ούτε το ίδιο έχει προβλήματα ούτε και σε άλλους προκαλεί· έτσι δεν οργίζεται με κανέναν και δεν χαρίζεται σε κανέναν. Γιατί όλα αυτά είναι γνωρίσματα των αδύναμων όντων.

Πρώτα-πρώτα, τον θεό να τον θεωρείς ως ένα ον άφθαρτο και μακάριο, όπως μας τον παρουσιάζει η κοινή, σε όλους τους ανθρώπους, παράστασή του. Μην του προσάπτεις τίποτα το άσχετο με την αφθαρσία και αταίριαστο με τη μακαριότητά του. Πίστευε, αντίθετα, σε οτιδήποτε μπορεί να διαφυλάξει τη μακαριότητα και την αφθαρσία του.

Οι θεοί υπάρχουν, μιας και η γνώση που έχουμε γι’ αυτούς είναι ολοκάθαρη. Δεν είναι όμως τέτοιοι όπως τους φαντάζεται ο πολύς ο κόσμος. Γιατί ο κόσμος δεν κρατά ακέραιη την αρχική παράσταση των θεών.

Ασεβής δεν είναι αυτός που βγάζει από τη μέση τους θεούς στους οποίους πιστεύει ο πολύς κόσμος· ασεβής είναι αυτός που αποδίδει στους θεούς τις δοξασίες των πολλών.

Οι απόψεις του κόσμου για τον θεό δεν είναι ξεκάθαρες προλήψεις, αλλά ψευδείς δοξασίες. Από δω και η ιδέα ότι οι θεοί προκαλούν στους κακούς τα μεγαλύτερα δεινά και ότι ευεργετούν τους καλούς. Διότι οι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι με τις δικές τους αρετές και αποδέχονται τους ομοίους των, ενώ το διαφορετικό το θεωρούν ξένο και εχθρικό.

Πηγή: «Επίκουρος» – Εκδόσεις «Θύραθεν» (αποσπάσματα από «Κύριαι δόξαι» και «Επιστολή προς Μενοικέα»)

Τυχαίο, τύχη, σύμπτωση, θαύμα. Τί ακριβώς εννοούμε με τη λέξη «θαύματα»; Η θέση μου είναι ότι τα γεγονότα, που συνήθως αποκαλούμε θαύματα, δεν είναι υπερφυσικά, αλλά εμπίπτουν σε ένα φάσμα περισσότερο ή λιγότερο απίθανων φυσικών γεγονότων. Ένα θαύμα, με άλλα λόγια, αν συμβεί, είναι απλώς ένα γεγονός που οφείλεται σε καταπληκτική εύνοια της τύχης. Δεν ισχύει η διάκριση: Φυσικά γεγονότα εναντίον θαυμάτων.

Υπάρχουν μερικά γεγονότα που είναι πολύ απίθανα ακόμη και να τα σκεφτόμαστε, αλλά αυτό δεν το γνωρίζουμε προτού κάνουμε τον σχετικό υπολογισμό. Και για να υπολογίσουμε, πρέπει να ξέρουμε πόσος χρόνος υπάρχει διαθέσιμος ή, γενικότερα, πόσες διαθέσιμες ευκαιρίες υπάρχουν για να συμβεί το γεγονός. Αν έχουμε στη διάθεσή μας άπειρο χρόνο ή άπειρες ευκαιρίες, τα πάντα είναι δυνατά. Οι μεγάλοι αριθμοί που συναντούμε στην Αστρονομία και τα μεγάλα χρονικά διαστήματα που χαρακτηρίζουν τη Γεωλογία, συνδυάζονται για να ανατρέψουν άρδην τις καθημερινές μας εκτιμήσεις για το τι μπορούμε να περιμένουμε ως φυσικό και τι πρέπει να χαρακτηριστεί θαύμα.

[…] Μπορούμε να δεχτούμε μια ορισμένη ποσότητα τύχης στις εξηγήσεις μας, αρκεί η ποσότητα αυτή να μη γίνεται υπερβολική. Το ερώτημα είναι, πόση; Η τεράστια ένταση του γεωλογικού χρόνου μάς δίνει το δικαίωμα να δεχτούμε περισσότερες απίθανες συμπτώσεις απ’ όσες θα επέτρεπε ένα δικαστήριο, αλλά ακόμη κι έτσι υπάρχουν κάποια όρια. Η συσσωρευτική επιλογή είναι το κλειδί για όλες τις σύγχρονες εξηγήσεις μας σχετικά με την προέλευση της ζωής. Αυτή συνδυάζει μια σειρά από τυχαία -σε αποδεκτά πλαίσια- γεγονότα (τυχαίες μεταλλάξεις), σε μια μη τυχαία ακολουθία, έτσι ώστε το τελικό αποτέλεσμα να δίνει την ψευδαίσθηση ότι είναι εξαιρετικά απίθανο, τόσο απίθανο, ώστε να μην μπορεί να έχει προκύψει ως προϊόν της τύχης και μόνο, ακόμη και αν δεχτούμε ένα χρονικό διάστημα εκατομμύρια φορές μεγαλύτερο από τη μέχρι τώρα ηλικία του σύμπαντος. Η συσσωρευτική επιλογή είναι το κλειδί, αλλά κάτι πρέπει να τη θέσει σε κίνηση, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από την ανάγκη να δεχτούμε ένα τυχαίο γεγονός ενός βήματος στην αρχή της ίδιας της συσσωρευτικής επιλογής. …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »