Ιουδαιοχριστιανικά μυστήρια: Οι γονείς τής Παναγίας, ο τόπος γέννησης και η εικόνα τού Ιησού και οι τρεις μάγοι με τα δώρα
Όποιος ανατρέξει σε κάποιο χριστιανικό ημερολόγιο-εορτολόγιο, θα διαπιστώσει ότι στις 9 Σεπτεμβρίου, τιμώνται οι γονείς τής Παναγίας, οι άγιοι Ιωακείμ και Άννα. Την ημέρα αυτή, υποτίθεται ότι είναι τα γενέθλια τής Μαριάμ. Η αγία Άννα μάλιστα, τιμάται δύο ακόμη φορές κατά την διάρκεια τού χρόνου: Στις 9 Δεκεμβρίου (σύλληψη τής Μαριάμ -«θαυματουργικώς» πάντα, καθώς οι Ιωακείμ και Άννα είχαν ήδη ξοδέψει 8-9 δεκαετίες τής ζωής τους όταν «συνέλαβαν» την Παναγία) και στις 25 Ιουλίου (θάνατος τής Άννας).
Εδώ όμως, έχουμε ένα…μικρό πρόβλημα… Πουθενά στην Καινή Διαθήκη, δεν γίνεται λόγος για τούς γονείς τής Παναγίας και μάλιστα ονομαστικά. Από που λοιπόν η Εκκλησία γνωρίζει τα ονόματά τους, τούς απεικονίζει και τούς τιμά, εφ’ όσον δεν μνημονεύονται στις «ιερές» γραφές, πολύ περισσότερο απ’ την στιγμή που μνημονεύονται ένας σωρός άλλοι, λιγότερο «σημαντικοί»; Βάζουμε προς το παρόν, έναν αστερίσκο εδώ και προχωράμε…
Η ακόλουθη εικόνα, προφανώς και είναι γνώριμη και οικεία στον κάθε χριστιανό: Η γέννηση τού Ιησού «εν τω σπηλαίω», όπου το «θείο βρέφος» βρίσκεται περιτριγυρισμένο από μερικά ζώα που το ζεσταίνουν…
Εδώ προκύπτει μία ακόμη απορία: Από που εμπνεύστηκαν, όσοι απεικόνισαν την γέννηση τού Ιησού, την εικόνα τού σπηλαίου, εφ’ όσον ουδεμία τέτοια αναφορά γίνεται στην Καινή Διαθήκη; Η μοναδική αναφορά περί φάτνης (φάτνη είναι το παχνί, η κανίστρα που βάζουν το άχυρο για να φάνε τα ζώα), γίνεται στο Ευαγγέλιο τού Λουκά (2: 7) κι απ’ τα συμφραζόμενα γίνεται η υπόθεσις πώς πρόκειται για στάβλο -επ’ ουδενί πάντως για σπηλιά. Πού λοιπόν, ανακάλυψαν το σπήλαιο οι χριστιανοί εικονογράφοι; Για την ευκολία τής συζήτησης, παραβλέπουμε τις αναφορές περί βοσκών που είχαν βγάλει τα ζώα τους για βοσκή χειμωνιάτικα και νυχτιάτικα. Βάζουμε λοιπόν έναν ακόμη αστερίσκο και συνεχίζουμε…
Το επόμενο σκηνικό, μάς μεταφέρει στους τρεις μάγους με τα δώρα, ονόματι Γασπάρ, Βαλτάσαρ και Μελχιόρ…
Η μοναδική αναφορά σε μάγους, γίνεται στο Ευαγγέλιο τού Ματθαίου (κεφάλαιο 2). Η αναφορά όμως αυτή δεν είναι ονομαστική. Επομένως, από που -και πάλι- γνωρίζουν οι χριστιανοί τα ονόματα τών μάγων, εφ’ όσον δεν μνημονεύονται πουθενά στην Καινή Διαθήκη;
Οι απαντήσεις, σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα, βρίσκονται σ’ ένα…απόκρυφο Ευαγγέλιο… Ακριβώς αυτό, από το οποίο αντλεί τις πληροφορίες της και η Εκκλησία(!): Το Ευαγγέλιο τού Ιακώβου (ή «Πρωτοευαγγέλιο», όπως έχει επικρατήσει να ονομάζεται), το οποίο τοποθετείται χρονικά στον 2ο αιώνα μ.Χ. Μάλιστα, η προσθήκη…ζώων γύρω από την φάτνη, προέρχεται από ένα άλλο απόκρυφο κείμενο, αυτό τού ψευδο-Ματθαίου, εκπληρώνοντας έτσι την «προφητεία» τού Αμβακούμ («Εν μέσω δύο ζωντανών θα φανερωθείς»).
Η εύλογη απορία που προκύπτει τώρα, είναι η εξής: Αφού η Εκκλησία αντλεί και χρησιμοποιεί, ως έγκυρα, στοιχεία από το Ευαγγέλιο αυτό, τότε γιατί το έχει κηρύξει «απόκρυφο» -δηλαδή, ψευδεπίγραφο και αντικανονικό;
Η απάντηση είναι, πως εκτός τού ότι δεν είναι τόσο «θεολογικό», σε κάποια σημεία του έρχεται σε σύγκρουση με τα «κανονικά» Ευαγγέλια (πέραν τών όποιων άλλων φανταστικών διηγήσεων, όπως τών πουλιών που ακινητοποιούνται στον αέρα και σταματούν να πετούν την ώρα τής γέννησης τού Ιησού, ή τής φοινικιάς που σκύβει για να δροσίσει την Παναγία, κατόπιν εντολής τού πιτσιρικά Ιησού). (Πρωτοφανές! Λες και τα κανονικά δεν αντιφάσκουν μεταξύ τους…). Π.χ. ο «Ευαγγελισμός τής Θεοτόκου» τοποθετείται στην Ιερουσαλήμ και όχι στην -ανύπαρκτη- Ναζαρέτ που αναφέρει ο Λουκάς, ενώ κάνουν την εμφάνισή τους και μερικά…αδέλφια τού Ιησού που ο συγγραφέας επιχειρεί να τα αποδώσει σε προηγούμενο γάμο τού…90χρονου Ιωσήφ (και τα οποία στα «κανονικά» Ευαγγέλια είναι…άφαντα). Σ’ αυτό το σημείο βέβαια, ο συγγραφέας αυτού τού Ευαγγελίου, αγωνίζεται άδικα να προστατέψει την…παρθενία τής Μαριάμ, καθώς ήδη ο Λουκάς και ο Ματθαίος την έχουν κάνει τη…ζημιά, όταν αναφέρουν τον Ιησού, ως…πρωτότοκο παιδί τής Παναγίας («Και ενώ βρίσκονταν εκεί, συμπληρώθηκαν οι ημέρες για να γεννήσει· και γέννησε τον γιο της τον πρωτότοκο…», Λουκάς 2: 6-7 – «Και όταν ο Ιωσήφ σηκώθηκε από τον ύπνο, έκανε όπως τον πρόσταξε ο άγγελος του Κυρίου· και πήρε τη γυναίκα του. Και δεν τη γνώριζε, μέχρις ότου γέννησε τον πρωτότοκο γιο της· και αποκάλεσε το όνομά του Ιησού», Ματθαίος 1: 25-26). Άρα; Τί κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια; Βέβαια, αυτές δεν είναι οι μοναδικές αναφορές σε αδέλφια τού Ιησού μέσα στην Καινή Διαθήκη, αλλά είναι οι πιο συγκεκριμένες που καταρρίπτουν τον μύθο τής παρθενίας τής Μαριάμ.
Όπως καταλαβαίνει ο αναγνώστης, πρόκειται για «ιερά» κουλουβάχατα. Η Εκκλησία, σαν τη μελισσούλα, παίρνει από κάθε βιβλίο, ότι επιθυμεί και μετά -αφού δημιουργήσει τον αχταρμά της- χωρίς κανέναν ενδοιασμό, χαρακτηρίζει το υπόλοιπο άχρηστο υλικό, «ψευδεπίγραφο». Μάλιστα…
Πάμε παρακάτω όμως, γιατί μάς έχει απομείνει η εικόνα τού Ιησού, δηλαδή το πρόσωπό του…
Πόσοι και πόσοι ισχυρίζονται ότι έχουν δει τον Ιησού (ή τέλος πάντων την μορφή του), είτε στον ύπνο τους, είτε στον…ξύπνιο τους; Αλλά, είναι και πάλι ν’ απορεί κάποιος: Αφού η εικόνα τού Ιησού είναι άγνωστη, πως οι διάφοροι σεληνιασμένοι βλέπουν την μορφή του, η οποία συνήθως φέρνει στην μορφή τού γαλανομάτη Ιησού τού Τζεφιρέλι και τών προτεσταντικών φανταστικών απεικονίσεων; Μήπως τελικά η αυθυποβολή κάνει «θαύματα»;
Απευθύνεται λοιπόν το ακόλουθο ερώτημα σε όσους «βλέπουν» τον Ιησού: Με ποιον απ’ όλους, έχει σχέση ο Ιησούς που «βλέπετε»;
Συρία, 3ος αιώνας μ.Χ. (Η πρώτη γνωστή απεικόνιση)
Κατακόμβες αγίων Μαρκελίνου και Πέτρου, 4ος αιώνας μ.Χ.
Βασιλική τού Σαν Λορέντζο στο Μιλάνο, 4ος αιώνας μ.Χ.
Ραβένα, 6ος αιώνας μ.Χ.
Αγία Αικατερίνη στο όρος Σινά, 6ος αιώνας μ.Χ.
Ρώμη, 6ος αιώνας μ.Χ.
Αθήνα, 11ος-12ος αιώνας μ.Χ.
Αιθιοπία, 18ος αιώνας μ.Χ.
Πεκίνο, 19ος αιώνας μ.Χ.
«Η κεφαλή τού Ιησού», πίνακας τού Γουόρνερ Σάλμαν (1941)
Ο Ρόμπερτ Πάουελ στον «Ιησού από την Ναζαρέτ» τού Φράνκο Τζεφιρέλι (1977)
Πολύ υποψιάζομαι, πως…the winner is…Robert Powell!