Κωνσταντίνα Κούνεβα – Το θύμα ενός εργασιακού Μεσαίωνα;

Τα μεσάνυχτα της 22ας Δεκεμβρίου 2008, η 44χρονη κ. Κωνσταντίνα Κούνεβα επέστρεφε στο σπίτι της, στα Άνω Πετράλωνα, από τη δουλειά, όταν δύο άγνωστοι που βρίσκονταν σε αυτοκίνητο την περιέλουσαν με βιτριόλι, ενώ της άνοιξαν με την βία το στόμα, ποτίζοντάς την με το καυστικό υγρό, προκαλώντας της σοβαρότατες ζημιές σε ζωτικά όργανα.

Έχει χάσει ήδη το ένα της μάτι και νοσηλεύεται σε σοβαρή κατάσταση στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός». Επικοινωνεί με χαρτάκια, καθώς έχουν υποστεί βλάβη και οι φωνητικές της χορδές.

Ποια είναι η Κωνσταντίνα; Και γιατί χτυπήθηκε;
Η Κωνσταντίνα Κούνεβα ήρθε στην Ελλάδα από την πατρίδα της τη Βουλγαρία το 2001, μαζί με τη μητέρα της και τον μοναχογιό της. Εκεί ήταν ιστορικός επιστήμονας.
Εδώ έπιασε δουλειά στην αποθήκη ενός σουπερμάρκετ. Ύστερα από ενάμιση χρόνο, όμως, απολύθηκε και βρέθηκε άνεργη. Η μόνη ανοιχτή πόρτα που βρήκε ήταν σ’ ένα συνεργείο καθαρισμού, στο οποίο ήδη δούλευε η μητέρα της.
Η Κωνσταντίνα είναι μία από τις εκατοντάδες μετανάστριες εργάτριες που εργάζεται χρόνια σε καθεστώς υπενοικίασης και σύμφωνα με πληροφορίες ήλθε στην Ελλάδα λόγο ιατρικών προβλημάτων του ανήλικου παιδιού της.
Πεντέμισι το απόγευμα με 11:30 το βράδυ το ωράριό της, ένα τέταρτο διάλειμμα για να φάει ένα κουλούρι ή μια τυρόπιτα και γύρω στα μεσάνυχτα έφτανε στο σπίτι της στα Πετράλωνα. Και ο μισθός της; Γύρω στα 560 ευρώ.

Είναι γενική γραμματέας της Παναττικής Ένωσης Καθαριστών-στριών και Οικιακού Προσωπικού, μάχιμη συνδικαλίστρια, γνωστή για τη στάση της σε πολλά αφεντικά. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα είχε έρθει σε κόντρα με την εργοδοσία «ΟΙΚΟΜΕΤ» διεκδικώντας ολόκληρο το δώρο των Χριστουγέννων γι’ αυτήν και τις συναδέλφισσές της και καταγγέλοντας τις παρανομίες στη μισθοδοσία. Έχει προηγηθεί η εκδικητική απόλυση της μητέρας της από την ίδια εταιρεία, δυσμενής μετάθεση της ίδιας στο Μαρούσι ενώ εκκρεμεί τριμερής συνάντηση στην Επιθεώρηση Εργασίας στις 5/1/09 ύστερα από καταγγελία της. Πράγματα καθόλου άγνωστα στο χώρο των εταιρειών καθαριότητας και υπενοικίασης εργαζομένων. Ίσα – ίσα.
Η ίδια είχε μιλήσει σε ξένο δημοσιογράφο, έναν μήνα πριν το τραγικό περιστατικό, όπου έκανε αναφορές για απειλές. Το ηχητικό απόσπασμα μπορείτε να το ακούσετε εδώ.

Οι καθυστερημένες συμβάσεις, τα κλεμμένα μεροκάματα, οι κλεμμένες υπερωρίες, η διαφορά ανάμεσα σ’ αυτά που υπογράφουν οι εργαζόμενοι και σ’ αυτά που πραγματικά παίρνουν, η επιλογή σχεδόν αποκλειστικά μεταναστριών και μεταναστών με πράσινη κάρτα ώστε να βρίσκονται σε καθεστώς ομηρίας, η μη καταβολή εισφορών στο ΙΚΑ, πάντα με την κάλυψη του δημοσίου και των μιζαδόρων στελεχών του, που γνωρίζουν, υποθάλπουν και ενισχύουν τις μεσαιωνικές σχέσεις εργασίας, συνθέτουν τον κανόνα στους εργολάβους καθαριότητας.

Ειδικά στην «ΟΙΚΟΜΕΤ», μια πανελλαδική εταιρεία καθαρισμού και υπενοικίασης εργατών, ιδιοκτησίας Νικήτα Οικονομάκη, στελέχους του ΠΑΣΟΚ, που απασχολεί «επίσημα» 800 εργαζόμενους, στην συντριπτική τους πλειοψηφία αλλοδαπούς (οι ίδιοι οι εργαζόμενοι μιλούν τουλάχιστον για διπλάσιους ενώ τα τελευταία 3 χρόνια έχουν περάσει πάνω από 3000), η εργοδοτική παρανομία αποτελεί καθημερινότητα. Συγκεκριμένα, οι εργαζόμενοι υποχρεώνονται να υπογράφουν λευκές συμβάσεις, οι οποίες δεν φτάνουν ποτέ στα χέρια τους. Δουλεύουν 6 ώρες και πληρώνονται για 4,5 (μισθός και ένσημα) για να μην ξεπερνούν τις 30 ώρες ώστε να γλιτώνει το αφεντικό την ένταξή τους στα βαρέα. Τρομοκρατούνται, μετατίθενται δυσμενώς, απολύονται και εκβιάζονται με οικειοθελή αποχώρηση (εργαζόμενη απειλήθηκε από την εργοδοσία, κρατούμενη για 4 ώρες σε χώρο της εταιρείας μέχρι να υπογράψει την παραίτησή της). Το αφεντικό στήνει εργοδοτικό σωματείο για να χειραγωγήσει τους εργαζόμενους ενώ απολύει και προσλαμβάνει κατά βούληση μη αφήνοντας κανένα περιθώριο εργασιακής επικοινωνίας και συλλογικής δράσης.

Τι σχέση έχει όμως η ΟΙΚΟΜΕΤ με τον ΗΣΑΠ και την ΕΒΟ;
Η ΟΙΚΟΜΕΤ έχει αναλάβει εργολαβικά την καθαριότητα του ΗΣΑΠ και της ΕΒΟ (αλλά και άλλων δημόσιων οργανισμών και επιχειρήσεων) επειδή μπορεί και «προσφέρει» το φτηνότερο πακέτο με τους μέγιστους όρους εκμετάλλευσης και υποτίμησης της εργασίας. Ένα τέτοιο καθεστώς «προσφοράς και ζήτησης» έχει οργανωθεί βάσει δημόσιων οργανισμών ένας από τους οποίους είναι και ο ΗΣΑΠ. Ο ΗΣΑΠ είναι συνένοχος στη διατήρηση αυτού του καθεστώτος άγριας εκμετάλλευσης παρά τις επανειλημμένες καταγγελίες που είχαν γίνει από την πλευρά του σωματείου.

Η δολοφονική επίθεση ενάντια στην Κωνσταντίνα Κούνεβα είχε χαρακτήρα εκδίκησης και παραδειγματισμού.
Σύμφωνα με τους συνδικαλιστές του Σωματείου, η τρομοκρατία της επιχείρησης ήταν συνεχής. Όποια γυναίκα τολμούσε να ζητήσει το σεβασμό των δικαιωμάτων της απολυόταν.

Το σωματείο έκανε διαρκείς παραστάσεις στην επιθεώρηση εργασίας, το υπουργείο Εργασίας αλλά και τη ΓΣΕΕ και το Εργατικό Κέντρο, αλλά κανείς αρμόδιος φορέας δεν προσπάθησε να ελέγξει την εταιρεία. Αντίθετα, η αντιπρόεδρος του Σωματείου Β.Τσούνη, κάνει λόγο για επανειλλημένες τηλεφωνικές απειλές και στην ίδια αλλά και σε άλλες συναδέλφους της.

Υπάρχουν πολλά θέματα που μπορεί να σχολιάσει κανείς, ξεκινώντας από την γενικευμένη πλέον πρακτική ακόμη και μεγάλων δημοσίων εταιρείων να μην προσλαμβάνουν καθαρίστριες με κανονικές συμβάσεις εργασίας αλλα να χρησιμοποιούν εργολάβους. Συνήθως πρόκειται για «κολλητούς» του κυβερνώντος κόμματος ή των διοικήσεων που παίρνουν την δουλειά δίνοντας «ανταλλάγματα» και γι’αυτό το λόγο αισθάνονται προστατευμένοι. Θα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον να εξεταστεί π.χ., αν η εταιρεία είχε αναλάβει τις δύο κρατικές εταιρείες με απευθείας ανάθεση ή μετά από διαγωνισμό.

Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι όπως συμβαίνει σε όλους σχεδόν τους τομείς της Ελληνικής κοινωνίας, οι παραβιάσεις του νόμου παραμένουν ατιμώρητες και τα παράπονα – καταγγελίες εργαζόμενων ή πολιτών πετιούνται στον κάλαθο των αχρήστων. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει εδώ για το Εργατικό Κέντρο και τη ΓΣΕΕ που πρέπει να επανορθώσουν ζητώντας την εξιχνίαση της υπόθεσης. Διαφορετικά, αυτοί που κατέλαβαν το κτίριο της ΓΣΕΕ τη προηγούμενη εβδομάδα θα πρέπει να έχουν κάπου δίκιο…

Τρίτο και ίσως σημαντικότερο: τέτοιου είδους δολοφονικές επιθέσεις θυμίζουν αντίστοιχες πρακτικές της ιταλικής ή της αμερικανικής Μαφίας στη μάχη που είχαν δώσει για να ελέγξουν ή να συντρίψουν τα εργατικά σωματεία. Στην Ελλάδα το φαινόμενο δεν είναι συνηθισμένο, αλλά με την κοινωνική και οικονομική κρίση να παίρνουν ανεξέλεγκτες διαστάσεις μπορεί να έχουμε ανάλογα περιστατικά στο μέλλον.

Σε μια χώρα που όλα τείνουν να “λύνονται” με τη βία, η κυβέρνηση θα έχει μεγάλες ευθύνες αν, ανάμεσα στα άλλα επιτεύγματα της, επιτρέψει την καθιέρωση μαφιόζικων μεθόδων στον συνδικαλισμό και την επιβολή του νόμου της Μαφίας. Θα πρέπει επομένως η αστυνομία να ερευνήσει σοβαρά την υπόθεση και οι ένοχοι να τιμωρηθούν παραδειγματικά. Πρόκειται άλλωστε για τρομοκρατική επίθεση και θα πρέπει να εξεταστεί με την ίδια ευαισθησία που ερευνώνται άλλες τρομοκρατικές επιθέσεις.