Πάρε-Δώσε

«Την Ελλάδα θέλομεν και ας τρώγωμεν πέτρες».

«Ένωσις τζι’ ας γενή το γαίμαν μας αυλάτζιν».
Συνθήματα γραμμένα σε τοίχους τής Κύπρου

Στις περισσότερες χώρες του κόσμου -αν όχι σε όλες- στον χώρο του αθλητισμού (και ειδικά στο ποδόσφαιρο που θεωρείται ο «βασιλιάς των σπορ»), έχουμε συνήθως τα δίπολα μεταξύ μεγάλων ομάδων, με τους φιλάθλους-οπαδούς τους να τις θεωρούν ως «θρησκεία». Έτσι, π.χ. στην Ισπανία έχουμε το δίπολο Ρεάλ Μαδρίτης και Μπαρτσελόνα, στην Ελλάδα τους δύο «αιώνιους αντιπάλους» Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό κ.ο.κ.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην Κύπρο, μεταξύ των αθλητικών σωματείων, ΑΠΟΕΛ (Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Όμιλος Ελλήνων Λευκωσίας) και Ομόνοιας. Μόνο που εδώ, η αντιπαλότητα αυτών των ομάδων -και κατά συνέπεια και των οπαδών τους- δεν έχει ως ελατήριο αυτόν καθ’ αυτόν τον αθλητισμό με την διεκδίκηση του γοήτρου της καλύτερης ομάδας, αλλά την πολιτική τοποθέτηση. Ο ΑΠΟΕΛ είναι ταυτισμένος με τον πατριωτικό χώρο και η Ομόνοια είναι στην συνείδηση του Κυπρίων η ομάδα τού ΑΚΕΛ (Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού), δηλαδή του κομμουνιστικού κόμματος της Κύπρου.

Ο ΑΠΟΕΛ ιδρύθηκε το 1926, με πρωτοβουλία του ελλαδίτη επιχειρηματία και φίλου τού αθλητισμού, Γεώργιου Πούλιου και την συμμετοχή σαράντα περίπου Ελληνοκυπρίων. Ως χρώματα της ομάδας, επιλέχτηκαν το κίτρινο της Κύπρου και το γαλάζιο τής Ελλάδος. Το 1948 όμως επήλθε η διάσπαση, για πολιτικούς λόγους, με παρασκήνιο τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο. Η αφορμή ήταν ένα τηλεγράφημα που έστειλε προς τον ΣΕΓΑΣ, στις 23 Μαΐου 1948, το διοικητικό συμβούλιο τού ΑΠΟΕΛ, με την ευκαιρία των πανελλήνιων αγώνων στίβου. Σ’ αυτό, μεταξύ άλλων, δινόταν η ευχή να «τερματισθεί η εθνοκτόνος ανταρσία». Οι παράγοντες του ΑΠΟΕΛ, οι οποίοι ήταν προσκείμενοι στην Αριστερά και το κυπριακό κομμουνιστικό κόμμα (ΑΚΕΛ), θεώρησαν αυτή την φράση, άκρως προκλητική και λίγες μέρες αργότερα, αποχώρησαν από τον σύλλογο, ιδρύοντας στις 4 Ιουνίου 1948, ένα νέο σωματείο, τον Αθλητικό Σύλλογο Ομόνοια Λευκωσίας. Ένας τίτλος (Ομόνοια), μάλλον ειρωνικός, αν λάβει κανείς υπόψιν τα επακόλουθα …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »

Τα πρώιμα χρόνια της ελληνικής Αριστεράς και η Φεντερασιόν του Αβραάμ Μπεναρόγια
Μέχρι τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα η ελληνική Αριστερά διέπονταν από την ιδεολογία της κοινωνικής απελευθέρωσης, σε συνδυασμό με το αίτημα για την απελευθέρωση των λαών που ήταν υπόδουλοι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Με κεντρικές μορφές, όπως ο σημαντικότερος Έλληνας σοσιαλιστής της εποχής, ο Σταύρος Καλλέργης, ο Μαρίνος Αντύπας, ο Νίκος Γιαννιός, ο Γεώργιος Σκληρός κ.ά., το σοσιαλιστικό κίνημα που κινούνταν στα όρια του ελλαδικού χώρου, θα ερχόταν αντιμέτωπο με νέα δεδομένα, όταν θα πραγματοποιούνταν η ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας: Στην Βόρεια Ελλάδα, το εβραιοβουλγαρικό σοσιαλιστικό κίνημα είχε πολύ μεγαλύτερη επιρροή, σε μια βάση διαφόρων εθνοτήτων που αποτελούσαν την περίφημη «μακεδονική σαλάτα».

Όταν απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη από τον ελληνικό στρατό τον Οκτώβριο του 1912, οι μόνοι που αισθάνθηκαν απελευθερωμένοι, ήταν οι Έλληνες, οι οποίοι όμως μειοψηφούσαν σε πληθυσμό εκείνη την εποχή στην πόλη (σε σύνολο 150.000, οι Έλληνες ήταν 40.000, οι Εβραίοι 60.000, οι Τούρκοι 45.000 και οι λοιπές εθνότητες 5.000). Η μεγαλύτερη κοινότητα της Θεσσαλονίκης, η εβραϊκή, δεν είδε με καθόλου καλό μάτι την αλλαγή του καθεστώτος. Οι Εβραίοι, στα πλαίσια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την οποία θεωρούσαν ως πατρίδα τους, έλεγχαν κάθε οικονομική δραστηριότητα. Τα νέα δεδομένα, προκαλούσαν γι’ αυτούς οικονομικές απώλειες, καθώς η αποχώρηση των ηττημένων αποτελούσε και απώλεια χρεών. Επιπλέον, τα όρια της ελληνικής επικράτειας, ήταν σαφώς πιο στενά απ’ αυτά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στα οποία δρούσαν πριν εμπορικά και αυτή τη φορά έβλεπαν στα πρόσωπα των Ελλήνων τον κίνδυνο του ανταγωνισμού, τον οποίον δεν είχαν με τους μουσουλμάνους και τους Βούλγαρους, οι οποίοι περιορίζονταν στις αγροτικές ασχολίες και στο «χαμαλίκι». Εκτός όμως των οικονομικών λόγων, υπήρχε και ο φόβος των αντιποίνων, καθώς η εβραϊκή κοινότητα, όχι μόνο είχαν ενισχύσει οικονομικά τον πόλεμο των Τούρκων εναντίον των Ελλήνων, πραγματοποιώντας έρανο, με το τεράστιο ποσό των 650.000 χρυσών λιρών, αλλά μέλη της είχαν δημιουργήσει στρατιωτικό σώμα εθελοντών, για να πολεμήσουν στο πλευρό των Τούρκων κι εναντίον των Ελλήνων (δημοσίευμα εφημερίδας «Εστία», 9 Οκτωβρίου 1912). Εξ άλλου, ήταν ακόμη νωπές οι μνήμες από τον λιθοβολισμό Ελλήνων αιχμαλώτων, από Εβραίους στην Θεσσαλονίκη. Υπό αυτές τις συνθήκες και παρ’ ότι ο Βενιζέλος είχε φροντίσει να καθησυχάσει την εβραϊκή κοινότητα παραχωρώντας τους και ιδιαίτερα προνόμια (π.χ. εξαγορά στρατιωτικής θητείας, διατήρηση της αργίας του Σαββάτου, διατήρηση της ισπανοεβραϊκής γλώσσας στις οικονομικές συναλλαγές κ.ά.), οι Εβραίοι ξεκίνησαν προσπάθειες «διεθνοποίησης» της πόλης στέλνοντας εκκλήσεις, πότε στους Βούλγαρους για να προστατέψουν με περιπολίες τις εβραϊκές συνοικίες, πότε στους Αυστριακούς, με αίτημα αυτή τη φορά, να προσαρτήσουν την Θεσσαλονίκη και την Μακεδονία, στην Αυστρουγγαρία, και πότε αποστέλλοντας επιτροπή στο Λονδίνο με αίτημα την αυτονόμηση της Μακεδονίας.

Ένα από τα κινήματα αυτονόμησης της Μακεδονίας και της Θράκης, ήταν το εργατικό σωματείο «Εργατική Σοσιαλιστική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης» πιο γνωστό με τον ισπανοεβραϊκό τίτλο «Φεντερασιόν», το οποίο είχε ιδρυθεί το 1909 από τον Εβραίο τυπογράφο, βουλγαρικής καταγωγής, Αβραάμ Μπεναρόγια και τον επίσης Εβραίο Κουν Βεντούρα. Η Φεντερασιόν, που αποτελούνταν κυρίως από Εβραίους και Βούλγαρους, αρχικά ήταν ανοιχτά υπέρ των Νεότουρκων και κατά του διαμελισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η οργάνωση εκπροσωπούνταν μάλιστα από το 1910 στο οθωμανικό κοινοβούλιο, με τον Βούλγαρο Ντίμιταρ Βλάχοφ. Προσγειωμένος όμως στην ωμή πραγματικότητα της προσάρτησης της Μακεδονίας στην Ελλάδα και κάτω από την διεθνή αντίληψη που υπήρχε για το μέλλον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο Μπεναρόγια αναπροσάρμοσε την τακτική του και κάτω από τον σοσιαλιστικό μανδύα, προπαγάνδιζε μέσα από την εφημερίδα της οργάνωσης «Αβάντι», την αυτόνομη ομοσπονδία της Μακεδονίας, ως τμήμα μιας Βαλκανικής Ομοσπονδίας.

Γράφει για την Φεντερασιόν, ο διατελέσας προσωρινός Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ (1925-1926) και βουλευτής (1926-28), Ελευθέριος Σταυρίδης («Τα Παρασκήνια του ΚΚΕ»): …
Ανάγνωση ολόκληρου του θέματος »